________________
ઓર વધારો થયો. રસ્તા ઉપર ફૂલઝાડ રોપાવ્યાં ને ચોકમાં આસોપાલવ બંધાવ્યા.
ગીચોગીચ વસેલાં નરનાર છૂટાં છૂટાં વસવા લાગ્યાં ને એ રીતે નગરનો વિસ્તાર પણ અત્યંત વધતો ચાલ્યો. કુમારની દૃષ્ટિ નીચે માનવીને જંગલમાં વસવાનું પણ ગમ્યું. અને એમના વસતાંની સાથે જંગલ પણ મંગળરૂપ બની ગયું.
કુળવાસીઓ તો હજુ દૂર દૂરથી ચાલ્યાં આવતાં હતાં. પણ હવે નવા નગરનો વિસ્તાર અત્યંત વધી ગયો હતો. કુમારે નવા પ્રવાહને ખાળ્યો, ને સુયોધને આજ્ઞા કરી કે “આ રીતે જ્યાં જ્યાં, જેટલા જેટલા કુળવાસીઓના
જથ્થા હોય તેનાં તે જ સ્થળે ગ્રામ-નગર વસાવો.’’
વચ્ચે આવતા માનવપ્રવાહની વેગવંત કૂચ થંભી ગઈ. કોઈએ સુંદર ગિરિતળેટીમાં, કોઈએ સરોવરને તીર સુંદર આમ્રવનમાં તો કોઈએ સપાટ મેદાનમાં પોતાનાં વાસસ્થાન બનાવ્યાં.
અફાટ કુદરત પડી હતી. કુદરતની પાસેથી આજીવિકા મેળવવી, એ તો સૌ શીખી ગયાં હતાં, ગાયો તેમની પાસે હતી. મળતાવડાં પશુઓ તેમના સહોદર જેવાં બન્યાં હતાં. તેમાં વળી કૃષિજીવનની કથા તેમના સાંભળવામાં આવી.
અરે, નગુણું લાગતું પૃથ્વીનું પેટાળ શું આટલી મમતા સંઘરીને બેઠું છે ! મા કરતાંય વધુ મીઠાશ એનામાં છે ! સહુએ વાવેતર કર્યાં. જેવાં આવવાં તેવાં કર્યાં, પણ અન્નના તો ઢગલા થયા. પોતાનાં પશુઓ માટે ભરપૂર ચારો મળ્યો. દૂધ-દહીંનો તોટો ન રહ્યો. મધુના કૂંપા જંગલોમાં છલકાતા પડ્યા હતા. નાળિયેરીનાં વન, ખજૂરીનાં વૃક્ષ, કદલીવૃક્ષ, આમ્રુતરુ તો અમૃતફળનો આસ્વાદ આપતાં હતાં.
અરે, કેવો સુંદર જીવન જીવવા જેવો જમાનો ! નાચવાનું, કૂદવાનું, શ્રમ અને સાહસ ખેડવાનાં. અને અંતે કેવો સુંદર આહારવિહાર !
સહુને ઘર મળ્યું, ગામ મળ્યું, અન્ન મળ્યું, જીવન મળ્યું. ૨ક્ષણનો ભાર તો માનવકુળના ઉદ્ધારક કુમારે પોતાના હસ્તક રાખ્યો જ હતો. હવે બીજું શું જોઈએ?
ચાલો હવે સહુ કુમાર રાજા બને છે, એ જોવા જોઈએ. વનોમાંથી, ગિરિકંદરાઓમાંથી, વિશાળ મેદાનોમાંથી કુળવાસીઓ
સંસ્કૃતિની કેડી * ૧૫૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org