________________
વસાવવા પર્ણકુટિ,ગૃહઅગ્નિ જાળવવા પરસાળ,ગાય-પશુ બાંધવા ગોષ્ઠિક ને સુંદર નાનું પ્રાંગણ મળે, એ રીતે વ્યવસ્થા થવા લાગી. એક કુળવાસીનું એ ઘર કહેવાતું, ને એ ઘરની પડખે જ બીજું ઘર વસતું, છતાં રચના એવી થતી કે એકબીજા પોતપોતાના ઘરમાં સ્વતંત્ર જીવન ગાળી શકતા.
સરયૂના તીર પર કુળવાસીઓનો જબરો ધસારો રહ્યો. કેટલીક વાર તો કોઈમાં કોઈ પેસી જતું. તીરને છાંડી દૂર દૂર સુધી સહુ પથરાઈ ગયાં. જોતજોતામાં બધું એટલું ખીચોખીચ થઈ ગયું કે મધપૂડામાં રહેતી માખીઓ કરતાંય ગણગણાટ વધી પડ્યો. જબરો ઉત્પાત ને સહુને અશાંતિ જન્માવનારો એક નવો ઉપદ્રવ ખડો થયોઃ જવા-આવવાના માર્ગ નહીં; ઝાડ પર ચઢીને, છાપરાં ઠેકીને કે બીજા ઘરમાં દખલ કર્યા સિવાય જવું. આવવું શક્ય ન રહ્યું.
સુયોધે સ્વામી પાસે જઈ ઊભા થયેલા આ ઉત્પાત તરફ ધ્યાન ખેંચ્યું ને કહ્યું : “સ્વામી,કુળવાસીઓના આ કૃત્યથી તો સુગંધી વાયુ પણ મલિન થઈ ગયો છે, ને સુંદર ધરતી શોભા વગરની લાગે છે.”
કુમારે એક મુક્ત હાસ્ય કર્યું ને સુયોધની સાથે હાથી પર ચઢી એ તરફ ચાલ્યા. કોઈના અપરાધની સામે પોતાના સ્વામી સદા મુક્ત હાસ્ય કરતા, એનો સુયોધને અનુભવ હતો. એ મૂંગો મૂંગો પોતાની મોટી મૂછો હોઠમાં ચાવતો પાછળ ચાલ્યો.
દૂર દૂર સુધી માનવોનો મહાસાગર લહેરાઈ રહ્યો હતો. કોલાહલથી દિશાઓ કંપી રહી હતી. કાને પડ્યો શબ્દ સંભળાતો નહોતો. કુમારે પોતાની પાસે રહેલો દક્ષિણાવર્ત શંખ ધમ્યો.
દૂર દૂર સુધી એ શંખનાદ સંભળાયો. જ્યાં જ્યાં શંખનાદ સંભળાયો. ત્યાં ત્યાં સહુ શાન્ત થઈ ઊભા રહી ગયા.
અરે, રાજા આવ્યા; સ્વામી આવ્યા; આપણા દુઃખના સંહારક ને સુખના સરજનહાર આવ્યા; આપણા ગૌપશુ ને ક્ષેત્રના રક્ષક આવ્યા; શાન્તિ ને સમૃદ્ધિના ભ્રષ્ટા આવ્યા !”
- કુમાર હસ્તી પરથી ઊતર્યા, ને ટોળે વળેલા જનસમૂહની વચ્ચે જઈ ઊભા રહ્યા. બધે શાન્તિ પ્રસરી ગઈ હતી, પણ કેટલેક ઠેકાણે હજી ધમાધમી ચાલતી હતી.
કેટલેક ઠેકાણે પોકાર પડતો હતો કે, “અમારું સારું ઘર બદલાઈ ૧૫ર ભગવાન ઋષભદેવ
- Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org