________________
અધિકાર વગર એક સળી પણ ન સ્વીકારી શકાય. આપનાર તો આપે, એમાં એની મોટાઈ છે. પણ લેનારની લડાઈ ક્યારે છે, જાણે છે ? પ્રેમથી પાછું વાળે તેમાં.”
“તમે રાજા થયા તોપણ નહીં લો ?”
“જરૂર લઈશ, કારણ કે તેમનાં યોગ્ય કર્મ કે અયોગ્ય કર્મમાં હું છઠ્ઠા ભાગનો હકદાર ઠરીશ.”
“એ વાતો અત્યારે જવા દો ! ચાલો, સુનંદાએ કેવાં અદ્ભુત પુત્ર-પુત્રીને જન્મ આપ્યો છે, તે બતાવું.” સુમંગલાએ કુમારનો હાથ પોતાની બગલમાં લીધો, ને તેમને દોર્યા.
સુનંદા શ્રમિત દેહે મૃગચર્મના હૂંફાળા બિછાના પર સૂતી હતી. સુમંગલા કરતાં સુનંદાના દેહ પર પ્રસૂતિની વેદનાનાં-શ્રમનાં ચિહ્ન વધુ હતાં. એના બિમ્બફળ જેવા ઓષ્ઠ અર્ધ ઊઘડ્યા કંપતા હતા, ને રૂપાળા પયોધરમાં ધાવણના ફુવારા બહાર ધસી આવવા મથીને એને વ્યગ્ર બનાવી રહ્યા હતા.
બાળક હમણાં જ સ્તનપાન કરી સ્વસ્થ નિદ્રામાં પડ્યો હતો. બાળકી આ સ્તનથી પેલે સ્તન માથાં મારતી હતી.
કુમાર, જોયો આ બાળક ? કેવો અદ્ભુત સુંદર છે ! નથી તમારા જેવો સુવર્ણવર્ણો, નથી ભરત જેવો તપ્ત કાંચનસમો. કંઈક શ્યામ, મરકતમણિની આભાવાળો એનો દેહ કેવો સુડોળ છે ! એના બે ઓષ્ઠ તો જુઓ–જાણે તમારા ચાપની ત્વચા જેવા ! ને શંખાકાર આંખો કેવી, વીંધી નાખે તેવી છે ! હાશ, મને તો વારે વારે ચૂમી લેવાનું દિલ થાય છે.” સુમંગલાએ બાળકને ઉપાડી છાતીએ દાબી ચુંબન કર્યું.
ખરેખર, દેવી સુમંગલા સાચાં હતાં. રૂપાળાં તો બધાં જ હતાં. બાળક તરીકે સુમંગલાનાં પુત્રપુત્રી–ભરત ને બ્રાહ્મી-કંઈ ઓછાં રૂપાળાં નહોતાં, પણ આ શ્યામવર્ણા બાળને જોતાં જાણે રૂપની વ્યાખ્યા જ પલટાઈ જતી ! વિશાળ સ્વચ્છ લલાટ, ગોળ ઘાટીલા હાથ, ઊપસેલા કપોલ, સુંદર હડપચી ને અણિયાળું નાક, આંખો તો અંધારા આકાશના તારલા જેવી–જોતાં જ હૈયું ઝડપી લે.
કુમારનાં નેત્રો સુનંદાનાં નેત્રો સાથે મૈત્રી રચી રહ્યાં હતાં. એ નેત્રમિલનમાં અપૂર્વ મીઠાશ હતી. ધીરેથી નેત્રથી નેત્ર હટાવી, સુનંદાના દેહ પર કુમારની દૃષ્ટિ ફરી રહી. કરમાતી જતી સુનંદા દૃષ્ટિસ્પર્શમાત્રથી પ્રફુલ્લિત બનતી ચાલી. એ વેળા કુમારની મુખમુદ્રા પર એકાએક સંતાપની આછી રેખા આવીને
કલ્પતરુનાં વાવેતર ૧૪૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org