________________
આટલું સ્વાદિષ્ટ, પેટ પૂરતું ને ઇચ્છીએ ત્યારે ખાવાનું મળતું હોય ત્યારે પશુઓના ધૃણિત દેહનો વાસ પોતાના પેટમાં કોણ બનાવે ?
વાયુની લહરીઓથી ડોલતાં ટૂંડાંઓની સાથે સાથે સ્ત્રી-પુરુષો ડોલવા લાગ્યાં. આ ડોલન સ્વાભાવિક હતું. એમનાં મન આ સુખ-સમૃદ્ધિ નિહાળી નાચી રહ્યાં હતાં. કદી પૃથ્વીને ચુંબન કરવા ઝૂકતાં, કદી આકાશને ભેટવા હાથ લંબાવતાં દિશાઓ સાથે દેહને ફેરવતાં તેઓ બબે હાથની તાળીઓથી પોતાના આનંદોલ્લાસને વ્યક્ત કરી રહ્યાં.
- સંગીત તેઓ કંઈ જાણતાં નહોતાં, પણ તેમના મોંમાંથી સંગીતના જેવા અસ્ફટ સ્વરો નીકળતા હતા. હાથથી હાથ, દેહથી દેહ ને મુખથી મુખ મિલાવી તેઓ થાક્યાં નહીં ત્યાં સુધી નાચ્યાં. મનનો ઉલ્લાસ જાણે કાયાના કટકા કરતો હતો, ને આનંદોર્મિઓ પગને પૃથ્વી પર છબવા દેતી નહોતી.
અરે, આ અગ્નિએ આપણા પાકનું રક્ષણ કર્યું–એ અગ્નિ આપણો સહાયક, આપણો દેવતા! સરિતાનાં મીઠાં જળથી આપણો પાક પોષાયો–એ જળ આપણો દેવતા ! બધી મહેનતનું નિમિત્ત આપણી કામધેનુ ! આપણા વૃષભ ! ચાલો, એમને શણગારીએ, એમને શોભાવીએ ! આપણા આનંદ-ઉત્સાહમાં તેમને ભેળવીએ–આપણાં સુખદુઃખનાં એ સાથી છે !
સહુ દોડ્યાં. ઘરઆંગણે બાંધેલી ધેનુઓ ને આજુબાજુ ચરતા વૃષભોને લઈ આવ્યા. પાસેના જળાશયોમાં એમને હેતથી નવરાવ્યાં. કપાળે ચંદનતિલક કર્યું. ગળામાં હાર નાખ્યા. શિંગડાં પર તોરા લટકાવ્યા. તે પછી સહુ સાથે સાથે મોડે સુધી નાચ્યાં.
નાચગાનમાં વખત વીતતો ચાલ્યો. દાણા પાકી ગયા. એક દિવસ એને ઉતારીને છૂટા પાડ્યા. ઢગલા ખેતરોમાં ખડકાયા. આહા ! જાણે નાના નાના સુવર્ણમેરુની રચના થઈ.
કેટલાકે કાચા દાણા ખાધા. કેટલાકે ત્યાં જ અગ્નિ પર પકાવીને આરોગ્યા. “ચાલો, હવે ઘેર લઈ જઈએ.”
“અરે, એમ તે લઈ જવાય? જેણે આપણને આ માર્ગ બતાવ્યો, એ કુમાર વૃષભધ્વજને પૂછ્યા વગર કેમ લઈ જવાય ? સારો પ્રતાપ એનો. એનો પણ ભાગ કાઢો.”
અરે, આપણે કેવી મોટી ભૂલ કરી જાત ! સમૃદ્ધિ સાંપડી કે આપણે એ બધાના નિમિત્તભૂત કુમારને વીસરી જ ગયાં ! ૧૪ર ભગવાન ઋષભદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org