________________
સુંદર ઘર બન્યાં. પરસાળનો અગ્નિ ગૃહમાં લીધો. ઘર હૂંફાળું બની
ગયું.
સરયૂતીરવાસીઓમાં જે પરિવર્તનો થતાં, એ ત્વરાથી બીજા માનવકુળોમાં પ્રસરી જતાં.
કુમારના નામની મોહિની એવી હતી કે પ્રત્યેક કુળવાસીઓ પૂરતી શ્રદ્ધાથી એને અનુસરતા. અનુસ૨વા છતાં જેઓને કંઈ વિઘ્ન નડતું, તો તરત અહીં આવતાં.
કોઈક કહેતું : “સ્વામી, સૂર્યનો તાપ અમને બાળી નાખે છે. આખી દુનિયામાં મેઘ વરસે છે, અને અમને પાણીનું ટીપુંય કેટલીક વાર નથી મળતું.” “વૃક્ષો વાવો, વરસાદ આવશે. મેઘ અને વૃક્ષને પ્રીતિ છે.”
કુળવાસીઓ જરા મૂંઝાતાં. વૃક્ષ અને વરસાદના સંબંધને તેઓ ન પિછાણતાં, પણ માત્ર શ્રદ્ધાબળથી એ વિધાન સ્વીકારતાં, વૃક્ષો વાવતા ને વરસાદ આવતો. કુમારની શક્તિ પર સહુ મુગ્ધ બનતા.
પણ કુમારે તો આવાં આવાં અનેક કાર્યો આરંભ્યાં હતાં. સો યજ્ઞ એમને કરવા હતા; ને એક એક યજ્ઞમાં જનકુળોની ન ધારી પ્રગતિ ભરી હતી.
અરે ! પણ કુમારની સમોવડિયણ ઘેલી સુનંદા કાં નહોતી દેખાતી ? ને દેવી સુમંગલા કાં આખો દિવસ આમ્રભવનમાં જ ભરાઈ રહેતાં હતાં ?
દેવી સુમંગલા કહેતાં કે “અમે પણ કુમારની જેમ ગૃહયજ્ઞ આરંભ્યો છે. બાહ્ય વ્યવસ્થા તમે કરો, આંતરવ્યવસ્થા અમે કરીએ.” પશુપાલન, ગૃહવ્યવસ્થા, રસોઈકલા, સંતાન ઉછેરવાં – બધું કાર્ય દેવીએ સંભાળી લીધું હતું. એમણે કુળવાસીઓની સ્ત્રીઓને સંયુક્ત કરી, એમને નવા નવા જીવનપ્રકારો સમજાવવા માંડ્યા હતા.
ગૃહરાજ્યની આ અધિશ્વરીએ પોતાનાં બે બાળકોનું એવું સુંદર રીતે લાલનપાલન કરવા માંડ્યું કે, સંતાનઉછેરની કલા નવી જ રીતે રજૂ થવા લાગી. બે બહેનપણી અને માતા મરુદેવાએ મળીને બાળકોનાં નામ પાડ્યાં. ભર્તાના જેવો મિજાજ રાખનાર, સૂર્યસમાન તેજસ્વી બાળકનું નામ ‘ભરત’
રાખ્યું.
બ્રાહ્મીની વેલ-શી શીળી, સૌમ્ય સ્વભાવી ને હોંશે હોંશે હેત આવે એવી બાલિકાનું નામ ‘બ્રાહ્મી' રાખ્યું. એનો નામકરણવિધિ મોટા સમારોહપૂર્વક ઊજવ્યો.
૧૩૬ * ભગવાન ઋષભદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org