________________
કોઈક વળી ફરિયાદ લઈને આવતું ઃ
જંગલમાંથી આ એક પ્રાણી લાવ્યા હતા, એના આંચળમાંથી દૂધ ઝરતું, અતિ સ્વાદિષ્ટ હતું. પ્રાણી પણ હેતાળ. જંગલમાંથી આવતાંની સાથે એ હળીમળી ગયું. એને બે સંતાન થયાં. બંનેને સરખી રીતે ઉછેર્યા. પણ દૂધ તો એકે જ આપ્યું. બીજુ તો મહા-રેઢિયાળ. નિરાંતે ખાય ને લાંબા નસકોરે ઊંઘ. દૂધ કાઢવા ઘણું મથ્યા પણ આંચળ જ નહીં, દૂધ કેમ ઝરે ?”
ફરિયાદ કરનાર થોડી વાર થંભતો ને વળી પોતાની મૂંઝવણ પ્રગટ કરતો :
“અમે એને તગડી મૂકવાનો નિર્ણય કર્યો. તગડી પણ મૂક્યું, પણ પછી તો પેલું દૂધવાળું જાનવર કરમાવા લાગ્યું. ન એ વધુ સંતાનને જન્મ આપે કે ન વધુ વખત એણે દૂધ આપ્યું. ફરીથી પેલા રેઢિયાળને લાવ્યા. એના પછી પેલા પ્રાણીએ સંતાન પણ આપ્યાં ને દૂધ પણ આપ્યું. અમારી મુશ્કેલી વધતી જ રહી છે. પેલાં દૂધવાળાં જાનવર સાથે પેલાં રેઢિયાળ જાનવર પણ વધતાં જ જાય છે. એને ખાવા પણ વધુ જોઈએ. હતું ત્યાં સુધી તો ખવરાવ્યું. પણ હવે શું થાય ? કેટલાક તો કહે છે કે એનો આહારમાં ઉપયોગ કરી નાખો !”
કુળદરોના ભંડારમાં હતું ત્યાં સુધી તો સર્વને આપ્યું, પણ હવે તો આપવાજોગ કંઈ નથી રહ્યું.” નાભિદેવ કહેતા : “ભાઈઓ, થોડા દિવસો થોભો. વૃષભ તમને રસ્તો બતાવશે. એ તમારો રાજા થશે.”
એ કુમાર આજ આવ્યો : એની સાથે ચિત્રવિચિત્ર માનવસમુદાય હતો : કોઈ પહાડ જેવા પડછંદ હતા; કોઈ વામન જેવા ઢીચકા હતા; કોઈ રૂપાળા તો કોઈ કદરૂપા હતા. કેટલાકની આંખો માંજરી તો કેટલાકની કાળીભમ્મર હતી. કોઈના વાળ સોનેરી હતા, તો કેટલાક રાતા કેશવાળા હતા.
પુરુષો હતા, તેમ સ્ત્રીઓ પણ હતી. સ્ત્રીઓમાં કેટલીક અદ્ભુત સ્વરૂપા, તો કોઈ તન્વાંગી તો કોઈ શ્યામાંગી હતી; કોઈ પીનપયોધરા હતી, તો કોઈ મૃગનયના હતી.
માનવદેહનાં આ પ્રદર્શન માટે સહુને અતિ આશ્ચર્ય થતું. એકબીજા અજાણ્યા અજાણ્યા લાગતા હતા; એકબીજા પરસ્પરની ભાષા સમજતા નહોતા. જે માનવગણના એક્યનું કુમાર વૃષભધ્વજનું સ્વપ્ન હતું, એ માનવગણ શું આવો વિચિત્ર હતો !
આ માનવગણોનો પરિચય કરાવવાનું કાર્ય પછી પર મુલતવી રાખી ૧૩) ભગવાન ઋષભદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org