________________
“જવું જ પડશે !” ને પેલા રૂપાળા પુરુષે ઊભા થઈ વિદાય લીધી. પરિચય તો માત્ર થોડો જ, પણ જાણે યુગોનો સંબધ ન હોય, તેવો સ્નેહ બંધાઈ ગયો. જુદા પડતાં દુ:ખ થવા લાગ્યું: “આ જુદા પડવાનું પણ શા માટે ? મૃત્યુના મોંમાં જવા માટે ! સંસારના મહાપ્રાણી અષ્ટાપદથી કોઈ માનવી બાથ ભીડી શક્યું છે ?”
પણ જનારને રોકવાની શક્તિ કોઈની પાસે નહોતી.
સહુ વળોટવા ચાલ્યા. કેટલાક મોતની માયા મૂકી સાથે ચાલ્યા. સાથે જનારાને પણ વળોટાવા લોકો આવ્યા. પણ કોઈ પાછા ફરવાની વાત કરતું નથી.
જંગલોનાં જંગલો પાર કર્યા તોય પાછા ફરવાનું કોઈને દિલ થતું નથી. સહુને થતું : પાછા ફરીને પણ ત્યાં શું આપણું પડ્યું રહ્યું છે ? હવે તો જ્યાં વહાલો વૃષભ ત્યાં આપણે ! આપણને જેણે જીવન આપ્યું, જીવન જીવવાની સમજ આપી, કુદરતનાં ગુપ્ત હેતુઓનું રહસ્ય દર્શાવ્યું, એને કેમ છોડી શકાય? એની જે ગતિ તે આપણી ગતિ હો !”
વિચિત્ર પ્રદેશો, ભયંકર પહાડો, વિકરાળ જ્વાળામુખીઓ, મગર ને વિષધર સાપોથી છલકાતાં નદીનવાણો, ભયંકર વનેચરો–આ બધાની વચ્ચેથી તેઓનો માર્ગ પસાર થતો ગયો. સાથે સાથે જે જે વનમાંથી, જે જે ગુફાઓમાંથી માનવી મળ્યા ત્યાં ત્યાંથી એકત્ર કર્યા. તેઓને નવજીવન આપ્યું. તેઓને જંતુજીવનમાંથી ઊંચે ચઢાવ્યા. નાનાં નાનાં અનેક કુળો સ્થપાયાં.
ભયંકર પ્રવાસ કલ્યાણમય બન્યો. અનિષ્ટ એકે ન સ્પર્યું.
.....ને અષ્ટાપદનું ગગનચુંબી શિખર દેખાયું. એના શિખર પરથી આભઊંચી જતી અગ્નિજવાળાઓ ગમે તેવાની હિંમત હરી લેવા લાગી. માનવના માંસની ગંધ નાકને ગૂંગળાવવા લાગી. પહેલાં માનવી ખોપરી અને શિંગડાંને પાત્ર તરીકે વાપરતો.
“દેવ, અહીં થોભી જાઓ. આગળ વધવું સલામત નથી.”
અષ્ટાપદ મારા પ્રિય સુયોધને હરી ગયો છે. એની પાસેથી એ અણવો રહ્યો. તમે થોભો ને રાહ જુઓ. હું આવું છું.” દેવ જેવો માણસ સડસડાટ ચાલ્યો ગયો.
સહુ ચારે દિશાઓમાં ભયભીત નજર ફેરવતા જોઈ રહ્યા : “અરેરે, આવો ઉત્તમ દેહ હતો-ન હતો થઈ જવાનો. એ જાય, એ જાય, જાણે પહાડ પર ચઢતો નથી, પણ ઊડતો જાય છે ! એને પગ નથી, પણ પાંખો છે ! ૧૧૦ ભગવાન ઋષભદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org