________________
દીર્ઘ એની સફર હતી. કંટાકર્ણ એનો માર્ગ હતો.
થીજેલા ઘી જેવો હિમ, સૂર્યનાં નવીન કિરણોની આતાપનામાં પ્રવાહી બની ઝરણાંના નાદે વહેતો થયો હતો. મૃત જેવાં ઝાડપાન પાંગરી ઊઠ્યાં હતાં. છમાસી નિદ્રાના ઘારણ આજ વહેલાં વહેલાં તૂટતાં હતાં. ઊંડા કૂબાઓમાં મૃત્યુ જેવી નિદ્રામાં પડેલાં માનવ-જંતુ નવીન ઉષ્મા પામી બહાર નીકળતાં હતાં. પશુ-પક્ષી પણ વહેલાં વહેલાં વાસસ્થાનો છોડી મેદાને પડ્યાં હતાં.
અરે, આજ વસંત કાં વહેલી આવી ?” છમાસી નિદ્રાને ટેવાયેલાં નરનાર એકબીજાને પૂછી રહ્યાં હતાં.
ફૂલ જલદી ખીલવા લાગ્યાં હતાં. દ્રાક્ષાવેલા તો જોતજોતામાં લચી પડી. વનફળો ને વનમધુ તો ભારથી લદાઈ ગયાં. હિમપ્રવાહ મધુર સંગીત છેડતો વહી નીકળ્યો. સૃષ્ટિ સ્વરૂપ બદલી બેઠી, પણ પેલો મહામાનવ આગળ ને આગળ વધતો હતો.
એને પગલે પગલે સમૃદ્ધિ જાગી હતી, પણ એ તો પંથ કાપે જતો હતો.
“જુઓ, જુઓ, ઋતુનો સ્વામી–સ્વયં વસંત–અહીંથી જ ગયો છે. આ એનાં ચરણ ! આવાં પગલાં આપણી દુનિયામાં કોનાં છે ? અને આ પદ્મની છાપ હિમથી બળેલાં આપણાં ચપટાં તળિયાંમાં ક્યાંથી સંભવે !” જાગેલાં માનવીઓ વાતો કરવા લાગ્યાં. પશુઓ પણ પોતાની બોલીમાં આ નવવસંતની જ વાત કરતાં હતાં. આ “નથી દિશામાં આંધી, નથી આકાશમાં ધુમ્મસ ! સૂર્ય પણ કેવો ચોખ્ખો છે ! આ નવજીવન કોણ લાવ્યું ?” હિમપ્રદેશની એક આગેવાન સ્ત્રીએ હાથમાં રહેલું ફૂલ એ ચરણપંક્તિ પર મૂક્યું. બીજાંઓએ એનું અનુકરણ કર્યું.
અચાનક એક છીંકોટાએ વનપ્રદેશને ગજવી મૂક્યો. નવજાગ્રત નરનારીઓની દૃષ્ટિ એ દિશા તરફ વળી.
હિમવાન પર્વતનું વાસી, ભલભલાં વનચરોને ધ્રુજાવનાર, સફેદ મહાકાય રીંછ શિકારે નીકળ્યું હતું. છ માસની નિદ્રાએ એની સુધાને અગ્નિની જેમ પ્રજ્વલિત કરી હતી. એ અગ્નિને શાંત કરવા આહારની જરૂર હતી. અને વાહ રે કુદરત ! જાગતાંની સાથે જ જાણે સુંદર શિકાર એની આંખ સામે આવી ઊભો.
એક મહાકાય માનવી પાસેથી સરતો દેખાયો.
રીંછે પ્રચંડ ધ્રુજારી સાથે પોતાની કેશવાળીને હલાવી; કોઈ ઋષિની દાઢી પરથી જેમ શ્વેત જલકણ સરી પડે, એમહિમની પોપડીઓ એની દેહ પરથી ખરી પડી.
માનવી– દેવોને પણ પૂજ્ય ૧૦૫
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org