________________
“માતાજી, ધૈર્ય રાખશો. કુમારનું અનિષ્ટ કરી શકે તેવો કોઈ જીવ આ પૃથ્વી પર જનમ્યો નથી. એ પ્રેમમૂર્તિ તો જ્યાં જશે ત્યાં પૂજાશે. આપણે તેમનું કાર્ય આગળ ધપાવીએ.”
મરુદેવામાતાને પુત્રમાં જેટલો રસ હતો, તેટલી બીજી વાતોમાં નહોતો. સુમંગલા જેવી પ્રેમાળ સ્ત્રીને આટલી ધીરજ ધરતી જોઈ નાભિદેવ સ્વસ્થ થયા. પોતાને તો પુત્ર સાથે ટૂંક સમય જ રહેવાનું નિર્માયેલું છે, પણ જેનો એ જીવનભરનો સાથી છે, તેને જ અપૂર્વ શૌર્ય દાખવતી નિહાળી મરુદેવા પણ સ્વસ્થ થયાં – પણ બાહ્ય રીતે અંતરમાં તો સ્વસ્થતા ચાલુ જ હતી.
“પિતાજી, આ માનવોને આપણાં કુળોમાં ભેળવી દઈએ. એમને નવસંસ્કાર આપીએ. અને આ પશુઓને સહુ કુળમાં વહેંચી દઈએ. એ આપણી વચ્ચે વસતાં શીખ્યાં, હવે એમને જંગલવાસી પશુઓ નહીં સંઘરે.” સુમંગલાએ કહ્યું.
નાભિદેવે આ સૂચનાઓનો સહર્ષ સ્વીકાર કર્યો. આ વનપ્રદેશનાં માનવીઓને એમણે પોતાનાં કુળોની સમીપ વસવા ને તેમના સંસ્કાર ઝીલવા અનુમતિ આપી. એક મોટા યજ્ઞની આયોજન કરવામાં આવી. ગૃહ-અગ્નિ વહેંચાયો. અંતે પશુઓની પણ વહેંચણી થઈ ચૂકી. | સર્વપ્રથમ આ નિર્ણય સહુએ જાણ્યો ત્યારે કુળોના વડીલોને લાગ્યું કે આપણું જ પેટ પરિશ્રમથી ભરીએ છીએ ત્યારે ત્યાં વળી આ નવું તૂત શું ?
પણ સુમંગલાનો નિર્ણય એ કુમારનો નિર્ણય. અને પ્રિય કુમારની એ આજ્ઞાને કેમ ઉથાપાય? એની આજ્ઞાના અંતરમાં ન જાણે ક્યા આશીર્વાદ ભર્યા હશે ?
અને એ આશીર્વાદની ઓળખ થતાં પણ વાર ન લાગી. આવેલાં પશુઓ નમ્ર ને મળતાવડાં હતાં. કેટલાંક તો જોતજોતામાં માણસની આજ્ઞાઓ ઓળખતાં ને એને અનુસરતાં શીખી ગયાં. એમના ખાન-પાનનો ભાર પણ માનવીને માથે ન રહ્યો : એ તો એકલાં એકલાં વનમાં ચાલ્યાં જતાં ને એકલાં જમી-રમીને પાછાં આવી જતાં.
માતાના સ્તનમાં જેવાં મીઠાં દૂધ હતાં, એવાં મીઠાં દૂધ આ પશુઓના આંચળમાં પણ ભર્યા હતાં. નાનાં પશુબાળની સાથે માનવબાળ પણ એનું દૂધ પીતો. પશુબાળ યોગ્ય ઉમરનું થતાં માતાનું સ્તન-પાન છોડી દેતું. એ વેળા માતાને સ્તનપાનના દૂધના ભરાવાથી અત્યંત વેદના થતી. આ પયોધરધારી પ્રાણીઓએ—એમના ફાટફાટ થતાં થાનોએ—માનવીનું લક્ષ દોર્યું. માનવી એમની
વિરહિણી મહાદેવી ૯૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org