________________
આકાશમાં વૈશાખી તૃતીયાનો ચંદ્ર દેખાયો, ને પડદો ઊપડ્યો. સાવ સાદો લાગતો પડદો ઊપડતાં લોકોના આશ્ચર્ય વચ્ચે ત્યાં એક આખું ગામ વસેલું દેખાયું. અરે ! આ તો જાદુમંતર લાગે છે ! આખું ગામનું ગામ આટલી જગામાં લાવીને મૂકી દીધું !
દરેક આવાસના આંગણામાં અગ્નિ છે. પરસાળમાં ગાય છે. ઘાસની પર્ણકૂટી છે. શસ્ત્રમાં ફરસી ગોખે લટકે છે ને ઓસરીમાં કુહાડી પડેલી છે. માટીનાં પાત્ર ચૂલે ચડ્યાં છે, ને પનિહારીઓ કૂવે દોરી પાસીને મીઠું મીઠું પાણી કાઢે છે. ખેતરમાં લૂંબેઝૂંબે ઊગેલ શેરડી ને ઘઉં હવામાં ઝૂમે છે.
એવા ગામમાં ઊંચો ઊંચો એક રાજાનો આવાસ છે. એ આવાસમાં ત્રણ જણા બેઠા છે; એકને માથે મુગટ છે, એ રાજા લાગે છે. એકને માથે ઊનની પાઘડી છે, એ શેઠ લાગે છે. એકને ઓડિયા વાળ છે, એ રાજકુમાર લાગે છે.
ત્રણે જણા કંઈક વિચારમાં બેઠા છે.
વાત ભારે વિચિત્ર બની છે. અરે ! ત્રણેને - શેઠ, રાજા અને કુંવરને એક જ સમયે એક જ પ્રકારનાં સ્વપ્ન આવ્યાં છે !
રાજા કહે છે: “અજબ હતું મારું સ્વપ્ન ! મેં સુવર્ણનો સુમેરુ જોયો. પણ કેવો ? સાવ શ્યામ ! સુવર્ણને જાણે કાટ લાગ્યો ! પછી મારા પુત્ર શ્રેયાંસે આ મહાપર્વતને દૂધથી ધોઈને ઊજળો કર્યો !'
આખી મેદની હસી પડી. પહાડને તે વળી દૂધે ધોવાતો હશે ? અને સ્વપ્નના તે કંઈ અર્થ કઢાતા હશે ? અજબ ગામ ને ગજબ આ માણસો !
ત્યાં તો પેલો પાઘડીવાળો શેઠ બોલ્યો : “સૂર્યને મેં ઠરી ગયેલો જોયો. મોરનાં પીંછાં નીકળી જાય ને કેવો શોભાવિહીન લાગે, એમ સૂર્ય પણ એનાં કિરણો સરી જતાં સાવ વરવો લાગતો હતો. આપણા રાજકુમાર શ્રેયાંસે એ સરી ગયેલાં કિરણો જાણે સૂર્યમાં ફરી સ્થાપ્યાં, ને સૂર્ય ફરી સહસ કળાએ ઝગમગતો થઈ ગયો.”
લોકો હસ્યા: “વાહ રે ડાહ્યા માણસો ! શી ઘેલી તમારી વાતો !'
રાજકુમાર, જે ત્રીજો જણ હતો ને જેનું નામ શ્રેયાંસ હતું તે બોલ્યો : “મને પણ સુબુદ્ધિ શેઠ જેવું જ સ્વપ્ન આવ્યું. મેં એક મહાપરાક્રમી રાજા નીરખ્યો, પણ જાણે ચારે તરફથી દુશ્મનો વડે ઘેરાઈ ગયેલો. મેં દુશ્મનોને મારી હઠાવ્યા, ને રાજાનો માર્ગ સ્વતંત્ર કર્યો.'
ભરતનાટ્યમ્ ૨૭૭
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org