________________
બાળકો જન્માવી શકે ! અંધારી સૃષ્ટિમાં અજવાળાં રેલાવી શકે ! સૌંદર્ય માટે ઝંખતી સૃષ્ટિને આ સ્ત્રીરત્નો જ પોતાની કૂખેથી અન્ય અમૂલખ રત્નો પેદા કરીને સૌંદર્યથી ઝળાંહળાં કરી મૂકે ! પણ જ્યાં આમ્રવૃક્ષો અફળ રહેતાં હોય ને બાવળનાં વૃક્ષ ફળ દેતાં હોય, ત્યાં મનહર આમ્રફળોની આશા જ ક્યાંથી ૨ખાય?
સેનાપતિ સુષેણે એ સર્વને એક દિવસે : પૂછ્યું : ‘તમે પુરુષોથી અસહકાર કેમ આદર્યો છે ?
કોણે કહ્યું?” એક રાજકુમારીએ જવાબ આપ્યો.
હું કહું છું, તમારી પરિચર્યા કહે છે, તમારું વર્તન કહે છે. તમને પુરુષો દીઠા ગમતા નથી !'
‘સાવ અસત્ય વાત સેનાપતિજી ! તમારી વાત સાવ ખોટી છે !” કેવી રીતે ? સેનાપતિએ ખુલાસો માગ્યો.
‘અમારા મનોમંદિરમાં પુરુષ જ વસે છે. કોઈ પણ સ્ત્રીના મનોમંદિરમાં એ જ હોય – જેમ પુરુષના મનોમંદિરમાં સ્ત્રી હોય તેમ. અને એમ ન હોય તો સમજવું કે પુરુષ પુરુષ નથી, સ્ત્રી સ્ત્રી નથી. અમે સ્ત્રીઓ છીએ. અમે નિશદિન અમારા ઇષ્ટ પુરુષને જ ઈશ્વરની જેમ ભજીએ છીએ; એના નામમાં જ તન્મય થઈને રહીએ છીએ. અરે, અમારી આંખોની પૂતળીમાં એ નાચે છે. અમારી ભુજાઓને પકડીને એ અમને સદા વનવિહારે લઈ જાય છે !” બોલનારીની આંખો વાત કરતાં તો ઘેનમાં અડધી મીંચાઈ ગઈ. એ કોઈ અગમ્ય રસસૃષ્ટિમાં પ્રવેશી ગઈ હોય તેમ મૂંગી બની માત્ર હોઠ ફફડાવી રહી.
સુષેણ આશ્ચર્યથી આ સ્ત્રીને જોઈ રહ્યો, ત્યાં એક નવકિસલય જેવી ષોડશી સુંદરીએ વાત ઉપાડી લીધી :
થોડા દિવસો પહેલાંની વાત છે. મનોમંદિરના એ દેવે અમને સિંધુને કાંઠે જળવિહારમાં ખેંચ્યાં. શું વિહાર કરાવ્યો, શું આનંદસાગર લહેરાવ્યો ! આજ પણ એ પ્રસંગ અમારા સ્મૃતિપંથે ચઢતાં રોમરાજ હર્ષથી નાચી રહે છે. હાય રે ! આ આનંદની અનુભૂતિમાં તો મરવુંય મીઠું લાગે !' નગરકન્યકા બોલતી બોલતી જાણે દિગંતમાં કોઈને નીરખી રહી. એ સ્થળ-કાળ ભૂલી ગઈ ને અન્યમનસ્ક બની દિવાસ્વપ્ન દેખી રહી. એની વાતને વળી એક બીજી સુંદરીએ ઝડપી લીધી : ૧૩૬ ચક્રવર્તી ભરતદેવ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org