Chakravarti Bharat

SR No.: 004516
Original Sutra Author: N/A
Author: Jaybhikkhu
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust
Publication Year: 2008
Total Pages: 234
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, History, & Story
File Size: 10 MB

Page 102

‘હા, હું માગધ-ભરતશાસનથી અનુગૃહીત અનુચર ! વરદામદેવ ! ભરત-શાસનને મેં સ્વીકાર્યું છે. તમે જરૂર સ્વીકારો. એ શાસનમાં સ્વચ્છેદ અવશ્ય હણાય છે, પણ જીવનની સ્વતંત્રતા અખંડ રહે છે.'
સાગરસીમાના અધિદેવોને માથે કોઈ સ્વામી ન ભૂતો ન ભવિષ્યતિ. માગધદેવ ! એક શિયાળની પૂંછડી કપાણી, એટલે એણે આખી દુનિયાના શિયાળોને પૂંછડી વગરના કરવાનું કાવતરું વિચાર્યું, એમ તો તમે કર્યું નથી ને? તમે ડૂળ્યા, એટલે બીજોને ડુબાડવા તો નથી નીકળ્યા ને ” વરદામદેવે કહ્યું.
‘વરદામદેવ ! સાગરતટવાસીના હિસાબે તમે મારા પહેલા સ્નેહી છે. તમારું ખોટું એ મારું પહેલું ખોટું છે. માટે ગમે તે ઉપાલંભ વેઠીને પણ સાચું તમને સમજાવવું એ મારી ફરજ છે. ટૂંકી ને ટચ વાત કહું. કદાય મેં ભરતશાસનો ઇન્કાર કર્યો હોત, યુદ્ધ માટે પડકાર આપ્યો હોત, તો આપણે એક તરફ રહી જાત ને આપણી પ્રજા એનો સ્વીકાર કરી લેત, એટલું એનું અજબ વશીકરણ છે !”
એક આંટો તમે મારા પ્રદેશમાં જઈ આવો, તો સમજ પડે કે ભારતશાસનના પ્રચારથી કેવી સુંદર શાન્તિ સંતોષ ને હર્ષની સૃષ્ટિ ખડી થઈ છે ! હિંસાનું નામ હટી ગયું છે. કજિયાનું મોં કાળું થયું છે. પૃથ્વી પર અપાર ધાન્ય પાકે છે. ફળફૂલનો પાર નથી. ઋતુઓ નવી સુંદરતા ને નવા રસ સાથે ઊગવા લાગી છે. અરે ! સહુ કોઈ પોતાના જીવ જેવો અન્ય જીવ પર પ્યાર કરે છે. વનનાં બીકણ મૃગલાં આપણાં ગૃહોની પછીતે શીંગડાં ઘસે છે, ને મયૂર ભય છાંડી આપણા આંગણામાં નાચે છે. રૂપાળાં સસલાં રમતાં રમતાં આપણી ગોદમાં આવી લપાઈ જાય છે. પેટની પ્રજા જેવો એના પર પ્રેમ થાય છે.”
રાજા ભરત નીતિશાસ્ત્ર ને નાટ્યશાસ્ત્રના પારંગત છે; શસ્ત્ર ને શાસ્ત્ર બંનેના સ્વામી છે. એમણે પેટના ખાડાનું એક નાટક ખેલેલું. એમાં એ બતાવ્યું કે સાચો માણસ પેટનો ખાડો ખાલી રાખે છે, પણ પાપથી ભરતો નથી. પાપની પણ સુંદર વ્યાખ્યા કરી બતાવી છે. જીવો ને જીવવા દો, એ પુણ્ય. આપણે જીવીએ અને આપણા સુખ માટે પરને પીડીએ એ પાપ. પાપ એ જંગલી ઘોડો છે. એ ગમે ત્યારે માણસને પછાડે છે. ભરતદેવ ઇચ્છે છે– સાચો માણસ! સારો માણસ! સુંદર માણસ! માણસ સર્જવાના એ રસિયા છે.”
આપત્તિ કે ઇષ્ટાપત્તિ? જ ૮૭