Manavtana Mulya

SR No.: 004507
Original Sutra Author: N/A
Author: Chitrabhanu
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir Ahmedabad
Publication Year: 2008
Total Pages: 450
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati & Society
File Size: 17 MB

Page 382

અધ્યાત્મનું ક્ષેત્ર ગગન કરતાં વિશાળ છે. અંત ન આવે એટલો વિશાળ એનો રાજમાર્ગ છે. આત્માનો માર્ગ અનંત છે, તો સાધનો પણ અસંખ્ય છે. આપણે ચૂંટેલા આ ત્રણ સાધનોનો વિચાર કરીએ. જે સાધનો દ્વારા શુદ્ધિ થાય અને શુદ્ધિ એટલે જ સિદ્ધિ.
સમ્યગ્દર્શન, સમ્યગ્ જ્ઞાન અને સમ્યગ્ ચારિત્ર એ સાધન છે. મોક્ષ એ આપણું સાધ્ય છે.
સમ્યગ્દર્શન શી ચીજ છે ? એ એક પ્રકારની રુચિ છે, પ્યાસ છે.
સુધા છે.
કોઈ વસ્તુ જોઈએ અને ગમી જાય, મનમાં ચોંટી જાય, જોયા પછી વસ્તુની લગન લાગી જાય; થાય કે આ વસ્તુ કેવી રીતે પ્રાપ્ત કરું, કેવા પ્રયત્નથી મેળવું. આ દિલની લગનને ‘“સમ્યગ્ દર્શન' કહે છે.
આત્માની લગન લાગે, આત્મા માટે રુચિ જાગે; થાય કે આ બધું ખરું પણ અંદર રહેલાને પામું નહિ. હું અને ખુદને જ જાણું નહિ, શોધું નહિ તો આ જન્મનો અર્થ શો ? અંદરની ઝાંખી કરો. પોતે તેના તરફ આકર્ષાઈ જાય તેનું નામ સમ્યગ્ દર્શન.
બજારમાં થોડા પૈસા લઈને નીકળ્યા ને ત્યાં તમને કોઈ કીમતી વસ્તુ ગમી જાય, તમારા દિલમાં વસ્તુ ભાવી જાય; થાય કે ખરીદીને જ રહીશ. પણ તમારી પાસે પૂરા પૈસા નથી, તમે દુકાનદારને કહો છો : ‘મારે માટે આ રહેવા દે. ગમે તેમ કરીને પૈસા ભેગા કરીશ. મારી ખાતર તું આ વસ્તુ વેચીશ નહિ.' એક વસ્તુ ગમી જાય તેને માટે આ કેવી તાલાવેલી !
અધ્યાત્મ માટે આવી જ રુચિ પ્રગટવી જોઈએ. એની પાછળ દુનિયા, પૈસા, સંસાર કે જીવન બધું જ રંગાઈ જાય છે. ત્યાગ કરનારને જેણે ઘર વગેરે છોડ્યાં છે એને કોઈ એવી વસ્તુ ગમી ગઈ છે, જેની આગળ આ બધી વસ્તુ નાચીજ લાગે છે.
જેને આત્માની પસંદગી થાય, દર્શનનો સ્પર્શ થાય એ ચારિત્ર પામે. તેને મન દુનિયાની વસ્તુનો ત્યાગ સહજ વાત છે.
જે વસ્તુ ગમે છે તે વસ્તુ પાછળ કોઈ વસ્તુનો ત્યાગ કરવામાં મુશ્કેલી નથી. આત્માની ઝાંખી થાય તો ત્યાગ, ત્યાગ જ ન લાગે. ત્યારનો ભાર ન લાગે. ગિરિરાજે પોતાના ત્રણ વર્ષના ભાઈને ઉપાડી ચઢતી બાર વર્ષની બાળાને પૂછ્યું : “છોરી ! તને આનો ભાર નથી લાગતો ?'' એણે હસીને શું કહ્યું ? “એ તો મારો ભાઈ છે.''
રત્નત્રયી
393
---