________________
પણ અંધકારમાં તેમ નથી. અંધકારમાં વિશ્વની નાની મોટી સર્વ વસ્તુ વિલીન થઈ જાય છે – બહાર અંધકાર હોય ને અંતરમાં પ્રકાશ હોય, ત્યારે માત્ર મારા આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ દેખાતું હોય છે. અંધકારમાં એ અનોખા આકારને ધારણ કરી, મૈત્રી અને પ્રેમના મૂર્તસ્વરૂપે નયન સન્મુખ ખડો થાય છે !
એનું મૌન બોલે છે “જો, તારી ને મારી વચ્ચે વાસનાનો પડદો છે. સબળ પુરુષાર્થ કરી, રાગદ્વેષના એ પડદાને દૂર કરે અને પછી તો, તું તે હું છું ને હું તે તું છો – જ્યોતિથી જ્યોતિ મળી.”
૧૨૫. કાર્ય-કારણ મહાવનમાં થઈ હું ચાલ્યો જતો હતો, મારી નજર વૃક્ષનાં મૂળિયાંઓની મહાસભા પર ગઈ. હસતાં મૂળિયાંઓને મેં પૂછ્યું : “હસો છો કેમ ?”
એક અતિ વૃદ્ધ મૂળિયું બોલી ઊઠ્યું : “ભાઈ ! આજે અમે માનવજાતના અજ્ઞાન પર હસીએ છીએ. જો, અમે જમીનનાં દટાયાં, ધૂળમાં રોળાયાં, અંધકારમાં પુરાયાં અને વૃક્ષને ખુલ્લી હવા અને પ્રકાશમાં મોકલ્યાં. જ્યારે એ વૃક્ષ પર ફળો આવે છે, ત્યારે સમજદાર કહેવાતી માનવજાત એ વૃક્ષ અને ફળોને વખાણે છે અને ધન્યવાદ આપે છે. પણ એના મૂળને તો સાવ જ ભૂલી જાય છે. અરે ! અમને સદા અનામી જ રાખે છે.
જુઓ તો ખરા, આ ડાહ્યા માણસોની ગાંડી બુદ્ધિ ! – જે કાર્યને જુએ છે પણ કારણને તો સંભારતી પણ નથી. એ ભૂલી જાય છે કે વાવ્યું તે જ ઊગે છે.
૧૨૬. સરિતાનાં નીર
ક્લતીર્થના તટ પર સૂર્ય, પોતાનાં કોમળ કિરણો ચારે તરફ પાથરવાની જ શરૂઆત કરી હતી. નર્મદાનાં નીર ત્વરિત ગતિએ ચાલ્યાં જતાં હતાં. જતાં જતાં એ પોતાના હૈયાની એક ગુપ્ત વાત કહેતાં ગયાં.
-
૩૪ - મધુસંચય For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
