________________
આખું નગર પ્રભુના આ અભિગ્રહની પૂર્તિ માટે અનેક પ્રકારના ઉપાયો ઉત્સુક હૈયે કરે છે, પણ નિષ્ફળ જાય છે. રે એવો કોણ ભાગ્યવાન હશે જેના હાથનું પ્રભુ દાન સ્વીકારે, અને લાંબી તપશ્ચર્યાનું પારણું કરે !
આજ પાંચમા માસનો પચીસમો દિવસ છે. રોજના ક્રમ પ્રમાણે મધ્યાહ્નના સમયે પ્રભુ આહાર માટે નીકળ્યા છે, ત્યાં એમની દૃષ્ટિ ધનાવાહના બારણામાં બેઠેલી ચંદના પર પડી.
પ્રભુને જોઈ એ ઊભી થઈ ગઈ. એના પગમાં બેડી છે. એક પગ ઊંબરામાં છે, બીજો બહાર છે. દાન દેવા ઉત્સુક થઈ છે. માથે મૂંડી છે. રાજકુમારી આજ દાસીની દશામાં છે. એની આંખો આંસુથી આર્દ્ર બની છે. પ્રભુએ હાથ લંબાવ્યા અને ભિક્ષાનો સ્વીકાર કર્યો.
તે જ પળે આકાશમાંથી પુષ્પની વૃષ્ટિ થઈ. દેવોએ સુવર્ણ વરસાવ્યું. પંચ દિવ્ય પ્રગટ્યાં. બેડી તૂટી ગઈ અને ચંદનબાળાના મસ્તક ઉપર પહેલાંની જેમ વાળ શોભી રહ્યા.
આ મંગળ પ્રસંગની વાત કૌશામ્બીના ઘરઘરમાં થવા લાગી. માનવસમૂહ આ ધન્ય બાળાને જોવા ધસી રહ્યો હતો.
મહારાજા શતાનિક, મહારાણી મૃગાવતી, મહામંત્રી સુગુપ્ત અને શેઠ ધનાવાહ સૌ દોડી આવ્યાં હતાં. આજ સૌ પોતાની જાતને ભૂલી ગયાં હતાં, સૌનું મધ્યબિંદુ આ બાળા હતી.
એવામાં એક વૃદ્ધ આગળ આવ્યો અને ચંદનાના પગમાં પડી કહેવા લાગ્યો ‘કુંવરીબા ! તમે ?' એની આંખમાં વાત્સલ્યનાં વારિ ઊભરાતાં હતાં. શતાનિકે પૂછ્યું : વૃદ્ધ ! તું આ બાળાને ઓળખે છે ?’
‘અરે, પ્રભુ ! હું ન ઓળખું ? મેં જ તો એમને મોટાં કર્યાં છે. ચંપાનગરના મહારાજ દધિવાહનનાં આ પુત્રી છે. અને હું એમના રાજમહેલનો કંચુકી છું. તમારા સૈનિકોએ લૂંટ ચલાવી ત્યારે અમે સૌ સાથે જ ભાગ્યાં હતાં. મેં અહીં આવતાં સાંભળ્યું કે એમની માતાએ પોતાના સતના રક્ષણ માટે દેહનું બલિદાન આપ્યું અને કુંવરી એમના પુણ્યે બચી ગયાં.'
આ કરુણ ઇતિહાસ એક નારીના હૃદયબંધને તોડી નાખતો હતો, અને તે હતી રાણી મૃગાવતી. એ આગળ આવી અને ચંદનબાળાને આલિંગન આપતાં બોલી :
બેટા, તેં મને ઓળખી ? હું તારી માસી, તારી માતાની સગી નાની બહેન મૃગાવતી !'
Jain Education International
ભવનું ભાતું ૨૦૯
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org