________________
થાગ ગણાય
૧૭૫ સુષુમણા–સરસ્વતી મહાતીર્થ છે, આ હદય કમલની પાંખડીઓમાં કમશઃ આ સુષુમણા જ પરમ તત્વ સાથે ચાગ સૂર્ય, ચંદ્ર, અગ્નિ અને વિદ્યાનું માન કરનાર શાંભવી શકિત છે.
કરવું અને કમલના મધ્યમાં જાતિમય જે સુષમ્યાના માગથી નિરામય બ્રા- આત્મતત્વનું ધ્યાન કરી તન્મય થવું. સ્થાનમાં જવાય છે તેના દ્વાર૫ર કુંડલિની ચોગ શિખોપનિષામાં કહ્યું છે કે, શક્તિ સુતેલી છે, કુલિની શક્તિને જગાડ્યા મા લયે હો રાજગતભેમિકાઃ કમાતા વિના ત્રિવેણી તીર્થમાં નહિ જવાય. એક એવ ચતુષડય મહાયોગsભિધીયda
યેગ ચૂડામણિ ઉપનિષદ તથા રૂઇયા- મંત્ર, લય, હઠ અને રાજગ તમાં કહ્યું છે કે જેમ ચાવી વડે સહજ જૂદા જૂદા નથી. કુંડલિની જાગરણ થતાં પણે તાળ ઉઘડે છે તેમ કુંડલિની વકે યોગી આ ચારે વૈગ સ્વતઃ થાય છે. તેથી મોક્ષદ્વારને ઉઘાડે છે.
તેની “મહાગ' યા “સિદ્ધ ઉપાય એ કુંડલિની જાગરણ
સ'ના છે. Awakening
કુંડલિની શક્તિ, મન, પ્રાણ અને જ્ઞાનાસકલિની તંત્ર તથા બબાલ અને સંગઠિત કરે છે. દશનેપનિષામાં કહ્યું છે કે,
હઠગપ્રદીપિકામાં કહ્યું છે કે, મનને નિર્વિષય કરવાનું નામ સ્થાન
જેમ વન, પર્વત, નદી, સરોવર છે. નિવિષય અવલંબન, અન્ય-એકાગ્ર અને સમુદ્ર સહિત પૃથ્વીને આધાર શેષ મન કરવું તે જ ધ્યાન છે. જે ધ્યાનના (બ્રહ્માંડની શક્તિ) છે, તેમ સવ યોગ પ્રસાદથી નિસંદેહ પરમાનંદ સુખ અને અને તંત્રને આધાર કુંડલિની શક્તિ છે. માસ પ્રાપ્ત થાય છે.
* કુંડલિની, મન, પ્રાણ, નાટ અને વાયવીય સંહિતા:-હારમાં કઈ બિન્દુ આ પાંચ વિષય બ્રાંઢના તત્વનું છે કે,
જ્ઞાન કરાવે છે. યાન વિના જ્ઞાન નહિ થાય અને રૂદ્રયામલ તંત્ર તથા શિવસંહિતામાં યેગ યુક્ત થયા વિના ધ્યાન નહિ થાય. કહ્યું છે કે મૂલાધારમાં નિવાસ કરનારી યોગ સાધના વડે જેઓ સાન થાન સંપન્ન સૂમ શકિત-ઈષ્ટદેવતા-કુંડલિનીનું ધ્યાન છે તેઓ ભવસાગરથી પાર થાય છે. કરવાનું છે. સાડાત્રણ આંટા વાળીને ભાગવતના એકાદશ સ્કંધમાં કાં સુતેલી નાગ, સમાન આ સૂક્ષ્મ શકિત
મૂલાધારમાં નિખિય, નિજીવ જેવી રહેલી છે. દયાન કરનાર સુખપૂર્વક આસન માં આ મહાશક્તિ સત્વ, રજ અને તમેપ્રાણાયામ દ્વારા પ્રાણને નિરોધ કરે. ગુણની જનની છે. પ્રાણીઓમાં પ્રાણરૂપે યોગસાધના વડે અધે સુખી હદય પ્રકાશતી એ જીવશક્તિ છે, ય શક્તિ છે, કમલ ઉર્વસુખી થશે. જ્યારે મન શાંત પરબ્રહ્મ સ્વરૂપીણી મહા શક્તિ છે. અને શન્ય એકાગ્ર થાય છે, ત્યારે દયાન “શખાધ્યમયી દેવી એકાનેકાથાશતિ: સહ જ થાય છે.
શકિત કુંડલિની નામ વિતંતુ નિભા થન્ના"
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
WWW.jainelibrary.org