________________
૧૯૦૨
સજજન સમિત્ર મા કાઊંન્ કેડપિ પાપાનિ
બીજા સર્વ પ્રાણીઓ પર હિત કરવાની મા ચ ભૂત કડપિ દુખિત: બુદ્ધિ તે મૈત્રી ભાવના. ગુણને પક્ષપાત તે મુચ્યતાં જગદયેષા
પ્રદ ભાવના. ભવરૂપ વ્યાધિથી હેરાન થતાં મતિન્ની નિગ તે ન પ્રાણીઓને ભાવ ઔષધિથી સાફ કરવાની “કઈ પ્રાણી પાપ ન કરે, કઈ દુઃખી ઇચ્છા તે કૃપા ભાવના. ન ટળી શકે તેવા ન થાઓ, આખું જગત મુક્ત થાઓ દેષવાળા પ્રાણુ ઉપર ઉદાસીન ભાવ તે આવી બુદ્ધિ તે મૈત્રી ભાવના કહેવાય છે. માધ્યસ્થ ભાવના, અપસ્તાશોષકાણાં વસ્તુતવાવલેકિનામા વિશ્વજંતુષ યદિ ક્ષણમક, ગુણેષ પક્ષપાતે યઃ સ પ્રમઃ પ્રકીતિત છે. સામ્યતે ભજસિ માનસ! મૈત્રીમાં
જેમના દે દૂર થઈ ગયા છે અને તસુખ પરમમંત્ર પરત્રાયજે વસ્તુ સ્વરૂપનું અવલોકન કરનારા છે,
ન ચત્તવ જતુ છે તેવા મુનિઓના ગુણે વિષે જે પક્ષપાત તે
–આધ્યાત્મક૯૫દ્રુમ પ્રમાદ ભાવના છે.
હે મન તું સવ પ્રાણી ઉપર સમતાદીનેશ્વાન્વેષ ભીતેષુ યાચમાનેષુ જીવિતમાં પૂર્વક એક ક્ષyવાર પણ પરહિત ચિંતાપ પ્રતીકારપરા બુદ્ધિ: કારુણ્યમભિધીયતે મૈત્રીભાવ રાખીશ તે તને આ ભાવ અને
દીન, પીડિત, ભીત અને જીવિત પરભવમાં એવું સુખ મળશે કે જેવું તે યાચતાં પ્રાણીઓનાં દીનતા વગેરે દૂર કદિ પણ અનુભવ્યું હશે નહિ. કરવાની બુદ્ધિ તે કરુણા ભાવના કહેવાય છે. પરહિત ચિંતા મિત્રી, જૂર કમ નિશ દેવતાગુરુનિન્દિપુ ! પરદુખ વિનાશિની તથા કરૂણા આત્મશસિષ એપેક્ષા તન્માષ્યરત્ર્યમુદીતિમાં પરસુખ તુષિમુદિતા, આત્માન ભાવયન્નાભિર્ભાવના ભિમહામતિ
પરદોષપેક્ષણરુપેક્ષા | ટિતામયિ સંપત્તિ વિશુદ્ધ ધ્યાન સંતતિમાં
શ્રી હરિભદ્રસૂરિ–ડશક ( નિઃશંકપણે દૂર કર્મો કરનારા, દેવગુરુની પરહિત ચિંતા એટલે મૈત્રી, પારકાના નિંદા કરનારા, તથા આમપ્રશંસા કરનારા દુખે નાશ કરવાની ઈછા તે કરૂણા, લોકો પ્રત્યે ઉપેક્ષા બુદ્ધિ તે માધ્યચ્ય બીજાના સુખને જોઈ આનંદ પામ તે ભાવના કહેવાય છે.
પ્રમોદ, બીજાના દોષોની ઉપેક્ષા કરવી આ ભાવનાઓ વડે આત્માને ભાવિત
તે ઉપેક્ષા. કરતે બુદ્ધિમાન પુરુષ તૂટેલ વિશુદ્ધ- મિત્રી કરુણા મુદિતાપેક્ષાણાં સુખદુઃખધ્યાનના પ્રવાહને પણ સાંધી શકે છે. પુણ્યા પુણ્યવિષયાણાં ભાવનાતશ્ચિતમંત્રી પરમિન હિતધી. સમગ્રે,
પ્રસાદનમા -પાતન્જલોગસૂત્ર. ભવેતપ્રમોદે ગુણપક્ષપાતઃ | સુખી જી વિષે મૈત્રી, દુખી કૃપા ભવાનેં પ્રતિકમીહ
પ્રત્યે કરૂણા, પુણ્યવાન વિષે મુદિતા અને પક્ષેવ માધ્યશ્ચમવાય છે નિપુણ્યજનેને વિષે ઉપેક્ષાને ભાવવાથી
–આધ્યાત્મ કલપમ ચિત્ત પ્રસન્ન બને છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org