________________ 242 સંસ્કૃત બીજી ચોપડી (2) ફુ અને બીજા ધાતુઓ જે કોઈ પણ પ્રત્યય પૂર્વે વિકલ્પ 6 લે છે. -છ (પા 127, 2 જુઓ), રૂમ ધ (પા. 234, 2, ક), લિ-પૂત (પા. 234, 2, ક) મુહૂ-મુગ્ધ કે ટ (પા. 105. 6 અને પા. 117, 1, અ), મૂ- કત (પા. 244, 6, અ) અને બીજા કેટલાક વધારે પણ છે. ડ. અન્ય 6 અને 2 ની પછી ત ને બદલે જ આવે છે, અને પૂર્વના 6 ને પણ ન થાય છે. જેમકે મિ-મન્ન, શૂ- f. - ઈ. ગાકારાન્ત ધાતુ હોય અને તેને આદિએ 2, 3, 4, કે 2 વાળા જોડાક્ષર હોય તો પણ તને ર થાય છે; અને વળી બીજા કેટલાક ધાતુ પછી પણ તને ર થાય છે. અપવાદ–ગુરુ, fa 7 ગ , , , ઘા અને દર એટલામાં તને બદલે વિકલ્પ થાય છે. અને દશે, દવા અને મહું પછીત ને ર થતા નથી. ફ. શો, રિ 1 ગ., મિ, ત્રિ અને ઇs એટલા જ્યારે 6 લે છે ત્યારે તેમના સ્વરને ગુણ થાય છે. ગ, ચ, મ્ નમ, કામ, સુન, મન, તમ્, , લિમ્, [, અને ઘનના અનુનાસિકને લેપ થાય છે. જેમ અમને જત, ने तन्ने। तत. હ, આ સિવાયના જે ધાતુઓને છેડે મમુ ને ન હોય, તેવા ધાતુઓ જ્યારે લેતા નથી ત્યારે તેમને સ્વર દીધ થાય છે. જેમકે રામૂ-ફાત, -સાત, -રાત (પા. ર૪૪, 6 (અ) અને પ. 105, 6 પ્રમાણે). જ. જ્યારે સ પૂર્વે 6 લાગતી નથી ત્યારે ઉપાજ્ય અનુનાસિકને લેપ થાય છે, જેમકે, રન્ન-જી, સંજ્ઞ-૩૪. * અંતસ્થ અથવા અનનાસિક સિવાય કોઈ પણ વ્યંજનથી શરૂ થતા અવિકારક પ્રત્યય પૂર્વે અન્ય સ્ ને ક થાય છે; અને 4 પૂર્વના 3 કે 4 જેડે મળે ત્યારે બે સ્વરોને ઠેકાણે વૃદ્ધિ કે થાય છે.
