________________ સંસ્કૃત બીજી ચોપડી 200 3. (અ) જે ધાતુ સ્વરથી શરૂ થતો હોય તો પછીના વ્યંજનની દ્વિરકિત થાય છે અને હિરકત વ્યંજનમાં શું લગાડાય છે. (બ) જ્યારે જોડાક્ષરમાં 1, 3 કે 4 પહેલો અક્ષર હોય અને તે પ્રથમ સ્વર પછી આવતો હોય તો બીજા અવયવની દ્વિરુક્તિ થાય છે. જેમકે -મારા-ત્રા (2, અ); અર્ (, બ); મટિ (3, અ); મદિ, સા નિશાની લગાડ્યાથી (માર્ગો પાઠ 17) અને માદિ (૨ફ). 3-35--3 (3, બ પ્રમાણે);એ જ પ્રમાણે ત્રિફૂ (માર્ગો પાઠ 17 પ્રમાણે) અને વિત. આ જ પ્રમાણે અ ifiદ. છેલ્લા બે વિષયમાં વન અને આ કારે મુકાય છે, અને હું ટૂ ની દ્વિરુકિત કરી 6 ઉમેરાય છે. 4. (અ) જો ધાતુને અને 3 હેય (હસ્વ કે દીર્ધ) તે દિક્તિ વ્યંજનમાં ફુ ને બદલે તે જ સ્વર મુકાય છે; પણ જે તેની પછી ઓષ્ઠવ્યંજન , 6, 7, કે 6 ( જે પછી જ આવેલ હોય તો ) ન આવ્યો હોય તો ઉપરને ફેરફાર થાય. કે પ્રેરક કatવા-જવ-જયવવવું અને વિવા; પણ ધાતુને અને 3 છે તેથી ગુદા જૂદા જૂકાવત્ થાય છે; અને મૂકે જૂ માં સધીમા કે મrgવત્ જ થાય. પણ કૂમતુ કે અપૂઘવત્ થતું નથી (બ) સુ, છુ,કુ,કુ, અને જુમાં 6 વિકલ્પ રખાય છે. ઉદા, અરિવહૂ કે મશુયત શુ ના પ્રેરક રૂપ ઉપરથી અદ્યતન ભૂત. પ નીચેના ધાતુઓનો ઉપાત્ય વિકલ્પ હસ્વ થાય છે. પ્રાજ્ઞ, માષ, માસ, રy, , , , અને વળી , સુ, સુરૂ અને છેડા બીજ, જેમકે પિત્તકે હિત ઇ-f-firદ્ મfrટર (૨.ઈ.)માં અહીં લાગતી નથી. ઉપામાં હસ્થ થતાં पीड़-पिड-पिपिड्-पीपिड्-अपीपिडत् . (2. ઈ) માં બતાવેલા સ્વરના ફેરફારો -ઉપન્ય હરવ થવું (બ) ને બદલે મુકવી, અને અભ્યસિત વ્યંજનસ્વરને લંબાવવું, નીચેના ધાતુઓમાં થતું નથી કહ્યું, વરૂ, , , 9 મૃગ મૃગુ, દાન, પા જેમકે-ઉથ અ થ, વ-વાત. 14 -
