________________ 306 2-1-4-1-1 (466) श्री राजेन्द्र यतीन्द्र जैनागम हिन्दी प्रकाशन सच्चामोसं, असच्चामोसं नाम तं चउत्थं भासज्जायं / से बेमि जे अईया, जे य पडुप्पण्णा जे अणागया अरहंता भगवंतो सव्वे ते एयाणि चेव चत्तारि भासज्जायाई भासिंसु वा भासंति वा भासिस्संति वा, पण्णविंसु वा सव्वाइं च णं एयाई अचित्ताणि वण्णमंताणि गंधमंताणि रसमंताणि फासमंताणि चओवचइयाई विप्परिणामधम्माइं भवंतीति अक्खायाइं // 466 // II संस्कृत-छाया : स: भिक्षुः वा० इमान् वाग्-आचारान् श्रुत्वा निशम्य इमान् अनाचारान् अनाचीर्ण (अनार्य) पूर्वान् जानीयात्- ये क्रोधात् वा वाचं वियुञ्जन्ति, ये मानात् वा० ये मायया वा० लोभात् वा वाचं वियुञ्जन्ति (भाषन्ते) ये जानानाः वा परुषं वदन्ति, अजानाना: वा परुषं वदन्ति, सर्वं चैतत् सावधं वर्जयेत् विवेकं आदाय। ध्रुवं चैतत् जानीयात् अधुवं चैतत् जानीयात्, अशनं वा, लब्ध्वा, न लब्ध्वा, भुक्त्वा न भुक्त्वा, अथवा आगतः अथवा न आगतः, अथवा एति अथवा न एति, अथवा एष्यति अथवा न एष्यति, अत्र अपि आगतः, अत्रापि न आगतः, अत्रापि एति अत्रापि न एति, अत्रापि एष्यति अत्रापि न एष्यति। अनुविचिन्त्य निष्ठाभाषी समित्या संयत: भाषां भाषेत, तद्-यथा- 1. एकवचनं, 2. द्विवचनं, 3. बहुवचनं, 4. स्त्रीवचनं, 5. पुरुषवचनं, 6. नपुंसकवचनं, 7. अध्यात्मवचनं, 8. उपनीतवचनं, 9. अपनीतवचनं, 10. उपनीतअपनीतवचनं, 11. अपनीत-उपनीतवचनं, 12. अतीतवचनं, 13. प्रत्युत्पन्नवचनं, 14. अनागतवचनं, 15. प्रत्यक्षवचनं, 16. परोक्षवचनम् / सः एकवचनं वदिष्यामीति एकवचनं वदेत् यावत् परोक्षवचनं वदिष्यामीति परोक्षवचनं वदेत्, स्त्री वा एषा, पुरुषः वा एषः नपुंसकं वा एतत्, एवं वा च एतत्, अन्यं वा चैतत्, अनुविचिन्त्य निष्ठाभाषी समित्या संयत: भाषां भाषेत / इत्येतानि आयतनानि उपातिक्रम्य, अथ भिक्षु: जानीयात् चात्वारि भाषा-जातानि, तद्यथा- 1. सत्यं एकं प्रथमं भाषा-जातम् / 2. द्वितीया मृषा... 3. तृतीया भाषा सत्यामृषा, 4. यत् नैव सत्यं नैव मृषा नैव सत्यामृषा, असत्यामृषा नाम सा चतुर्थी भाषा। सः अहं ब्रवीमि- ये अतीता: ये च प्रत्युत्पन्ना: ये च अनागता: अर्हन्तः भगवन्तः, सर्वे ते एतानि चैव चत्वारि भाषाजातानि भाषितानि वा भाषन्ते वा भाषिष्यन्ति वा, प्रज्ञापितानि वा प्रज्ञापयन्ति वा प्रज्ञापयिष्यन्ति वा, सर्वाणि च एतानि अचित्तानि वर्णवन्ति गन्धवन्ति रसवन्ति स्पर्शवन्ति चयोपचयिकानि विपरिणामधर्माणि भवन्तीति आख्यातानि // 466 | III सूत्रार्थ : संयमशील साधु और साध्वी वचन के आचार को सुन कर और हृदय में धारण करके