Page Text
________________ सूत्रं 8] स्वोपज्ञभाष्य-टीकालङ्कृतम् भा०-कालः। सम्यग्दर्शनं कियन्तं कालमिति। अत्रोच्यते तदेकजीवेन नानाजीवैश्च परीक्ष्यम् / तद्यथा-एकजीवं प्रति जघन्येनान्तर्मुहूर्तम् , उत्कृष्टंन षट्षष्टिः सागरोपमाणि साधिकानि, नानाजीवान् प्रति सर्वोद्धा // टी०-काल इति / यदेतत पूर्वकैवारैर्निरूपितं तत् सम्यग्दर्शनं कियन्तं कालं भवतीति प्रश्नयति // ननु च स्थितिद्वारेऽप्येतदेव पृष्टमुक्तं च, किमर्थं च पुनः पिष्टपेषणं क्रियते इति / उच्यते-न कालः स्थितिमन्तरेण कश्चिदस्तीत्यस्यार्थस्य ख्यापनार्थ, तथा च वर्तमानादीन्येव काललिङ्गानि पठन्ति / अथवा एकजीवाश्रयणेन नानाजीवसमाश्रयणेन चास्ति स्थितिद्वारे साक्षाद विधानमिति, अतो युज्यते प्रश्नः / तथा च " पुव्वभणियं तु जंभण्णएं" (निशीथ-भाष्ये) इत्यादि। अतस्तत् सम्यग्दर्शनमेकजीवाङ्गीकरणेन सर्वजीवाङ्गीकरणेन च परीक्ष्यम् / एतदुक्तं भवति-एकेन प्राप्तं तत् कियन्तं कालमनुपाल्यत इति, नानाजीवैश्व कियन्तं कालं धार्यत इति परीक्ष्यम् / एकजीवं प्रतीत्यादि, पूर्वभावित एव ग्रन्थ इति, स्थितिद्वारे नानाजीवान् प्रति सर्वाद्वा-सर्वकालं, महाविदेहादिक्षेत्रमाश्रित्याव्यवच्छेदात् / इयं तु स्थितिः क्षायोपशमिकस्य चिन्तिता, औपशमिकस्य तु यथासम्भवं अन्तर्मुहूर्तप्रमाणेति, क्षायिकस्य तु सर्वदावस्थानम् // अतोऽनन्तरमन्तरद्वारं स्पृशति___ भा०–अन्तरम् / सम्यग्दर्शनस्य को विरहकालः 1 / एकजीवं प्रति जघन्यनान्तर्मुहूर्तम् , उत्कृष्टेन उपाधपुद्गलपरिवर्तः / नानाजीवान् प्रति नास्त्यन्तरम् // ___टी-अन्तरमित्यनेन सम्यग्दर्शनं प्राप्य पुनश्चोज्झित्वा मिथ्यात्वदलिकोदयात् पुनः कियता कालेन लप्स्यत इति पृच्छति-सम्यग्दर्शनस्य को विरहकाल इति / सम्यग्दर्शनं प्राप्य पुनश्चोज्झित्वा पुनर्यावन्न सम्यग्दर्शनमासादयति स विरहकालः-सम्यग्दर्शनेन शून्यः कालः कियानिति, औपशमिकक्षायोपशमिके निश्चित्य निर्णयवाक्यं प्रवृत्तम् / एकजीवं प्रतीत्यादि / एको जन्तुरौपशमिकं क्षायोपशमिकं वा प्राप्य उझित्वा पुनः कश्चिन मुहूर्तस्यान्तर(रेव) लभते,कश्चित् तु अनन्तेन कालेन लभते, से चान्तरकाल एवमाख्यायते, उत्कृष्टेनोपार्धपुद्गलपरावर्तः, पुद्गलपरावर्तो नाम यदा जगति यावन्तः परमाणवस्ते औदारिकादितया सर्वे परिभुक्ता भवन्ति, स पुद्गलपरावर्तः औदारिकवैक्रियतैजसभाषाप्रापुद्गलपरावर्त"स्यार्थः। णापानमनःकर्मभेदात् सप्तधा, एतत्समुदायस्याधं गृह्यते किश्चिदूनम् / - एतत् कथं प्रतिपादयितुं शक्यत इति चेत्, उपार्धपुद्गलपरावर्त इत्यनेनोच्यते 'समुदायेषु हि शब्दाः प्रवृत्ता अवयवेष्वपि वर्तन्त' इति न्यायात् / अयं चार्ध 1 'परीक्ष्यन्ते' इति क-ख-पाठः। 2 पूर्वभणितं तु यद् भण्यते। ३'व्यवच्छेदास्ता यत्' इति ख-ग-पाठः / 4 'सचानन्तरं काल' इति क-ख-पाठः /
| SR No. | 004407 |
| Book Title | Tattvarthadhigam Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyadarshanvijay |
| Publisher | Shripalnagar Jain S M Derasar Trust |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 514 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 12 MB |