Page Text
________________ भाष्यपाठभेदः सूत्र 25 ] स्वोपज्ञभाष्य-टीकालङ्कृतम् 175 टमारभ्यत इति नातिदोपाय / अपरेऽतिविसंस्थुलमिदमालोक्य भाष्यं माम विषण्णाः सन्तः सूत्रे मनुष्यादिग्रहणमनार्षमिति सङ्गिरन्ते, गौरवहेतृत्वात् , विनापि किल मनुष्यादिग्रहणेन चत्वार्येकेन वृद्धानि येषां ते सामर्थ्यान्मनुष्यादयो भविष्यन्ति, तदेतदयुक्तप्राय लक्ष्यते, अविगानेनैवंविधसूत्राध्ययनात , सामर्थ्यलाभे वा भ्रमरादिग्रहणमपि न कर्तव्यम् , त्रीण्येकेन वृद्धानि स्पर्शन-रसन-प्राण-चभृषि भ्रमरादीनामेवेति / इदमन्तरालमुपजीव्यापरे वातकिनः स्वयमुपरभ्य सूत्रमधीयते-'अतीन्द्रियाः केवलिनः' येषां मनुष्यादीनां ग्रहणमस्ति सूत्रेऽनन्तरे त एवमाहुः-मनुष्यग्रहणात् केवलिनोऽपि पञ्चेन्द्रियत्वप्रसक्तेः अतस्तदपवादार्थमतीत्येन्द्रियाणि केवलिनो वर्तन्त इत्याख्येयम् , तदेतद् वार्तम् , भगवतो द्रव्येन्द्रियसद्भावात , भावेन्द्रियाभावश्चात्यन्तिको मत्यादिचतुष्टयविनिर्मुक्तत्वात् केवलस्येति किमत्रानिष्टमापद्यत इति न विद्मः // 24 // ___ भा०-अत्राह-उक्तं भवता-द्विविधा जीवाः-समनस्का अमनस्काश्चेति / तत्र के समनस्का इति ? / अत्रोच्यते // टी-अत्राह-उक्तं भवतेत्यादिः सम्बन्धग्रन्थः / इन्द्रियनियम आपादिते मनोनियमाभिधानेच्छयाऽत्रावसरे शिष्य आह-अभिहितं त्वया प्राग् द्विप्रकारा जीवाः संसारिणः-'समनस्का अमनस्काश्च' (अ० 2, सू०११) तत्र नारकादिषु के समनस्का इति विभक्तमिच्छामि ज्ञातुम्, के वाऽमनस्का इति नोक्तम् , अन्यतरसमूहाभिधानेऽन्यतरस्य सुज्ञानत्वात् अत्र शिष्यप्रश्नावसायेऽभिधीयते सूत्रम्-संज्ञिनः समनस्काः // 2-25 // भा०--सम्प्रधारणसंज्ञायां संज्ञिनो जीवाः समनस्का भवन्ति / सर्वे नारकदेवा गर्भव्युत्क्रान्तयश्च मनुष्यास्तिर्गग्योनिजाश्च केचित् / ईहापोहयुक्ता गुणदोषविचारणात्मिका सम्प्रधारणसंज्ञा / तां प्रति संज्ञिनो विवक्षिताः। भन्यथा ह्याहार-भय-मैथुन-परिग्रह-संज्ञाभिः सर्व एव जीवाः संज्ञिन इति // 26 // ___टी-संज्ञिनः समनस्काः , संज्ञा विद्यते येषां ते संज्ञिनः, शिक्षादित्वाद् बीह्मादित्वाद् वा, विद्यमानं मनो येषां ते समनस्काः सपुत्रादिवत् , संज्ञामात्रसम्बन्धात् . .. सर्वे पृथिव्यादयः संज्ञिनो दशविधसंज्ञाभ्यनुज्ञानात् इत्यागममनुपश्य " नाचार्य आह-सम्प्रधारणसंज्ञायामित्यादि / अथवा कालहेतुदृष्टिवादोपदेशाख्यास्तिस्रः संज्ञास्तत्र कतमां संज्ञामधिकृत्योच्यते संज्ञिनः समनस्का इति / आहसम्भधारणसंज्ञायामित्यादि, न सर्वा संज्ञाऽऽगमोक्तान गृह्यते, किन्तु या सम्प्रधारणास्मिका तस्याः परिग्रहः / किं पुनः कारणमूहलोकाहारादिसंज्ञास्त्यज्यन्ते ? / उहादिसंज्ञाः लावदतिस्तोकत्वादशोभनत्वाच्चाहारादिसंज्ञानाधिक्रियन्ते, नहि कार्षापणमात्रेण धनवान, मूर्ति
| SR No. | 004407 |
| Book Title | Tattvarthadhigam Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyadarshanvijay |
| Publisher | Shripalnagar Jain S M Derasar Trust |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 514 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 12 MB |