Page Text
________________ सूत्र 7 ] स्वोपज्ञभाष्य-टीकालङ्कृतम् 147 सर्वत्र सम्बन्धनार्थम्-एकविधमिति, व्याख्याधर्मश्वायं पर्यायान्तरकथनमिति / लेश्याः पहभेदाः / लिश्यन्त इति लेश्याः, मनोयोगावष्टम्भजनितपरिणामः, आत्मना सह लिश्यते ____ एकीभवतीत्यर्थः। अनेकत्वेऽपि परिणामस्य परिस्थूरकतिपयभेदकलेश्यास्वरूपम् / वास्वप थनमेव सुज्ञानत्वात् क्रियते, न त्वशेषपरिणामभेदाख्यानमशक्यत्वात् , इत्याह-पइभेदा इति / सम्प्रति तारतम्यविशुद्धिक्रममाविर्भावयन् पठति-कृष्णलेश्येत्यादि / कृष्णा चासौ लेश्या कृष्णलेश्या, सर्वत्रैवमायोज्यम् / लेश्येति परिणाम उक्तः स कथं कृष्णादिवर्णसम्बन्धी स्यादात्मनः / उच्यते-द्विविधा लेश्या द्रव्यभावभेदतः / तत्र द्रव्यलेश्याः कृष्णादिवर्णमात्रम्, भावलेश्यास्तु कृष्णादिवर्णद्रव्यावष्टम्भजनिता परिणामकर्मबन्धनस्थितर्विधातारः, श्लेपद्रव्यवद् वर्णकस्य चित्राद्यार्पतस्येति, तत्राविशुद्धोत्पन्नमेव कृष्णवर्णस्तत्सम्बद्धद्रव्यावष्टम्भादविशुद्धपरिणाम उपजायमानः कृष्णलेश्येति व्यपदिश्यते / आगमश्चायं-"जल्लेस्साइं दवाई आदिअंति तल्लेस्से परिणामे भवति" (प्रज्ञा०लेश्यापदे ) / तथा नीलवर्णद्रव्यावष्टम्भान्नीललेश्या, नीललोहितवर्णद्वययोगिद्रव्यावष्टम्भात् कापोतलेश्या, लोहितवर्णद्रव्यावष्टम्भात् तेजोलश्या, पीतवर्णद्रव्यावष्टम्भात् पीतलेश्या, शुक्लवर्णद्रव्यावष्टम्भात् शुक्ललेल्या, वर्णाशुद्धयपेक्ष्या भावाशुद्धिः तच्छुद्धयपेक्ष्या भावशुद्धिरिति / तेजोलेश्यायाः शुभपरिणामापेक्षा इष्टा इष्टतरा इष्टतमा चेति / कापोतलेश्यायाः प्रातिलोम्येनानिष्टपरिणामापेक्षा अनिष्टा अनिष्टतरा अनिष्टतमा चेति / आसां च पण्णामपि लेश्यानां जम्बूवृक्षफलभक्ष[क] दृष्टान्तेनागमप्रसिद्धेन ग्रामदाहकपुरुषषट्केन च प्रसिद्धिरापाद्या, एवं सर्वान् भेदानाख्यायोपसंहरति-एत इत्यादि / एकविंशतिरेवान्यूनाधिका भावाः कर्मोदयापेक्षाः प्रादुर्भवन्तीति // 6 // पारिणामिकस्त्रिभेद उद्दिष्टः, स उच्यते सूत्रम्--जीवभव्याभव्यत्वादीनि च // 2-7 // भा०-जीवत्वं, भव्यत्वं, अभव्यत्वमित्येते त्रयः पारिणामिका भावा ... भवन्ति / आदिग्रहणं किमर्थमित्यत्रोच्यते-अस्तित्वं, अन्यत्वं, 3 भेदाः प ‘णामिकाः कर्तृत्वं, भोक्तृत्वं, गुणवत्त्वं, असर्वगतत्वं, अनादिकर्मसन्तानपद्धत्वं, प्रदेशवत्त्वं अरूपत्वं, नित्यत्वमित्येवमादयोऽप्यनादिपारिणामिका जीवस्य भावा भवन्ति, धर्मादिभिस्तु समाना इत्यादिग्रहणेन सूचिताः / ये जीवस्यैव वैशेषिकास्ते स्वशब्देनाक्ता इति / एते पञ्च भावास्त्रिपञ्चाशद्भदा जीवस्य स्वतत्त्वं भवन्ति, अस्तित्वादयश्च // 7 // किश्चान्यत् / / टी-जीवभव्याभव्यत्वादीनि च / अत्र भावे त्वप्रत्ययः प्रत्येकमभिसम्बध्यत इति प्रदर्शयन्नाह-जीवत्वमित्यादि / जीवभावो जीवत्वं स्वार्थिको भावप्रत्ययः / 1 . विशेषकास्ते ' इति ग-पाठः / 2 यल्लेश्यानि द्रव्याण्याददते तल्लेश्यः परिणामो भवति /
| SR No. | 004407 |
| Book Title | Tattvarthadhigam Sutra Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Bhavyadarshanvijay |
| Publisher | Shripalnagar Jain S M Derasar Trust |
| Publication Year | 1993 |
| Total Pages | 514 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 12 MB |