Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 70

10 ] श्रीसिद्धहेमशब्दानुशासने [अ०३ पा० 3 सू०४१-४७ विनयते, शमयतीत्यर्थः ।कर्तृस्थ इति किम् / चैत्रो मैत्रस्य | अरोचिष्ट // 44 // मन्यु शोकं वा विनयति / अमूर्तेति किम् ? गईं विनयति / आप्येति किम् ? बुद्धया विनयति // 40 // अवचूरिः-बहुवचनं गणार्थम् / धुति रुचि घुटिरुटि नुटि" लुठि 6 श्विताङ् जिमिदाङ् शिक्ष्विदाङ् मिष्वि___ शदेः शिति / 3 / 3 / 41 / / दाङ्' शुभि११ क्षुभि 2 णभि3 तुमि१४ सम्मूङ१५ वृत्तिः-शदेः शिद्वषयात्कतर्यात्मनेपदं स्यात् / / भ्रसूङ् 16 संसूङ१७ध्वसूङ 8 वृतूङ्१९ स्यन्दौर वृधू' शीयते / शितीति किम् ? शत्स्यति // 41 / / शृङ२२ कृपौङ२३ एते धुतादिधातवः / बुतादिगणप्रान्ते ___ अवरिः-'शोयते',शद्लशातने, वर्तमाना, शव, श्रौति- वृतादिधातुपञ्चकः ( ? कं)ज्ञातव्यम् / धुतादिभ्य. आत्मकुखु. (4-8-108 ) इत्यादिना शीय इत्यादेशः // 41 // / नेपदे प्राप्तेऽपि विभाषेयम् व्यधुतत् ( इति ) अत्र “लुदि__ म्रियतेरद्यतन्याशिषि च / 3 / 3 / 42 / / | दुधुतादिपुष्यादेः परस्मै" ( 3 / 4 / 64 ) इति अङ्, एव मरुचत् // 44 // वृत्तिः-म्रियतेरद्यतन्याशीविषयाच्छिद्विषयाच्च कर्त्तर्यात्मनेपदं स्यात् / 'अमृत, मृषीष्ट, म्रियते / तिव वृद्भयः स्यसनोः / / 3 / 4 // निर्देशाद् या लुपि न भवति, मर्मतिं // 42 // वृत्तिः-वृतादेः पञ्चतः स्यकारादिप्रत्ययवि - षये सन्प्रत्ययविषये च कर्तर्यात्मनेपदं वा स्यात् / अवचूरि:--मृत् प्राणत्यागे, मृ, अद्यतनीत, सिच्, | वर्त्यति, वर्तिष्यते, विवृत्सति, विवर्तिषते // 4 // 'धुहस्वाल्लुगनिटस्तथोः' ( 4-3-70 ) इति सिच् लुप्यते, ब्रियतेऽत्र वर्तमानाते, "तुदादेः शः" ( 3.4811) इति | अवचूरि:-बहुवचनं गणार्थम् / (वृद्भयः)स्यसनोः (इति) शः, "रिः शक्याशीर्ये'( 413 / 110 // ) इति ऋकारस्य रिः, इदम् नित्यमेवात्मनेपदे प्राप्तेऽपि, विभाषार्थ कृतम् / वृतङ, 'धातोरिवर्णो.' (2111501) इति इय, एवं म्रियते, वत्स्यति, वतिष्यते, अवय॑त्, अवतिष्यत्, वय॑न्. वतिष्यनियताम्, अम्रियत // 42 // .. माणः,विवृत्सति,विवतिषते / एवं स्वन्दौङ्,स्यन्त्स्यति, स्यन्दि ष्यते सिस्यन्त्सति, सिन्दिषते / वृधूङ्, वस्य॑ति, वद्धिष्यते, क्यो नवा / 3 / 3 / 43 // विवृत्सति, विद्धिषते / तथा धूङ, शत्यति, शद्धिय॑ते, वृत्तिः-क्यमन्ताद्धातोः कर्त्तर्यात्मनेपदं वा स्यात्। शिश॒त्सति, शिद्धिषते / कृपौङ्, कल्प्स्यति, कल्पिष्यते, पटपटायते, पटपटायति, निद्रायते, निद्रायति // 43 // चिक्लप्सति, चिकल्पिषते / इति वृताधुवाहरणावली // 45 // कृपः श्वस्तन्याम्।३।३।४६।। ___अवचूरि:--पटत (?) अपटत् पटद्भवति ( इतिपटपटायते ) "अव्यक्तानुकरणादनेकस्वरात् कृस्वस्तिनानितौ वृत्तिः--कृपेः श्वस्तनीविषये कर्तर्यात्मनेपदं वा विश्न" (7 / 2 / 145) इति सूत्रेण डाच् द्विवचनं च, 'पटत्- | स्यात् / कल्लासि, कल्पितासे // 46 // पटत्, 'डाच्यादौ' (7 / 2 / 149) इत्यनेनाभ्यासेऽत् लुप्यते , क्रमोऽनुपसर्गात् / 3 / 3 / 47|| . 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (2111114 ) इति अन्त्यस्वरादिलोप:, 'डाच्लोहितादिभ्यः पित्' ( 3 / 4 / 30 ) इति क्य, स च ' वृत्तिः--उपसर्गवर्जितात् क्रमेः कर्त्तर्यात्मनेपदं 'षित' / अनिद्रा निद्रा भवति, अत्राप्यनेन क्या // 43 // वा स्यात् / क्रमते, कामति, "क्रमो दीर्घः परस्म" धुद्भयोऽद्यतन्याम् / 3 / 3 / 44 // ( 4 2 / 106 / / इति दीर्घः ) अनुपसर्गादिति किम् ? संक्रामति // 47 // वृत्तिः--द्यु तादिधातुभ्योऽद्यतनीविषये कर्त्तत्मिनेपदं वा स्यात् / व्या तत्, व्यद्योतिष्ट, अरुचत्, | अवचूरिः-वक्ष्यमाणवृत्तिसप्रेत्याविसूत्रपञ्चकप्राप्ति