Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 416

356] श्रीसिद्धहेमशब्दानुशासन [अ० 6 पा० 3 सू०१९६-२०१ म० वृ०-सर्वचर्मनशब्दात्तेन कृते 'ईन-ईनबो' | म. वृ०-अम् इति द्वितीयान्तादधिकृत्य' भवतः / सर्वश्चर्मणा कृतः सर्वचर्मीणः, सार्वच कृते ग्रन्थेऽर्थे 'यथाविहितं' प्रत्यय: स्यात् / र्मीणः ['नोऽपदस्य तद्धिते' (7 / 4 / 61) इति अनो सौभद्रः / ग्रन्थ इति किम् ? सुभद्रामधिकृत्य कृतः लोपः] // 195 // प्रासादः / कथं वासवदत्ता, 'सीताहरणम् ; ? उपचाराद् ग्रन्थे ताच्छब्द्यं 'भविष्यति // 198 / / अव०-'सर्वः कृतः, केन ? इति यो सर्वश्वमणा कृतः / अत्र सर्वशब्दस्य कृतापेक्षस्य चर्मशब्देन अव०-प्रस्तुत्य उद्दिश्य इत्यर्थः, आश्रित्य सहायोगेऽपि 'नाम नाम्ना'० (3 / 1 / 18) इत्यादिना इत्यपि, तदपेक्षयाद्वितीया। 'सुभद्रामधिकृत्य-उदिसमासः। ........ // 195|| श्य कृतो ग्रन्थः सौभद्रः। एवं सौतारः / वासवदत्ता मधिकृत्य कृताख्यायिका वासवदत्ता / एवं सीताउरसो याणौ // 6 / 3 / 196 // हरणमधिकृत्य-उद्दिश्य कृतमुपाख्यानं सीताहरणम्। म. वृ०-उरस्शब्दात्तेन कृते 'य-आणी' भवतः, एवं बलिबन्धनम् / तच्छब्दता, तेन वासवदत्तानाम्नि / [उरसा कृतः=] उरस्यः, औरसः / / 196 // दिशब्देन व्यपदेशात् वासवदत्तासीताद्युपचारादाछन्दस्यः // 6 / 3 / 197|| ख्यायिकापि वासवदत्तेत्युच्यते (? इत्याधुच्यते) // 198 // म. वृ०-छन्दस्शब्दात्तेन कृते यो निपात्यते, नाम्नि / छन्दसा इच्छया कृतः='छन्दस्यः, न तु ___ ज्योतिषम् // 6 / 3 / 199 // वेदेन गायत्र्यादिना वा / नाम्नीत्यधिकारादभिधेय मवृ०-ज्योतिस्शब्दादमोऽधिकृत्य कृते व्यवस्था। कचिदन्यत्रापि भवति [निपातनवशात]- ग्रन्थे- 'ऽण वृद्धयभावश्च' निपात्यते / 'ज्योतिषम् एष वै सप्तदशाक्षरश्छन्दस्यो [छन्द एव] यज्ञ // 199 // मनुविहितः, अत्र स्वार्थे यः [न तु तेन कृते // 19 // अव०-१ज्योतींषि अधिकृत्य कृतो ग्रन्थः / प्रव- निजवाञ्छया यः सखादिः कृतः स 'द्युति दोप्सौ'द्योतन्ते इति ज्योतिषः, 'तेरादेश्च जः' छन्दस्य उच्यते / छन्दःशब्देन वेदोऽप्युच्यते, गाय (उणा० 991) इत्युणादिसूत्रेण इस्प्रत्ययः, दस्य व्यादिमन्त्रोऽपि, परं वेदादिवाची छन्दःशब्दो न | जः, गुणः // 199 // ग्राह्यः / २ॐ श्रावय इति चतुरक्षरम् , अस्तु श्रौषट् शिशुक्रन्दादिभ्य ईयः // 6 / 3 / 200 // इति चतुरक्षरम् , ये यजामहे इति पञ्चाक्षरम् , यज म. वृ०-शिशुक्रन्दादिभ्योऽमोऽधिकृत्य कृते इति द्वयक्षरम् , द्वयक्षरो वषट्कारः, इति प्रकारेण ग्रन्थे 'ईयः' स्यात् / शिशुक्रन्दीयः इत्यादि / / 200 / / भयम् एष सप्तदशाक्षरो मन्त्रः छन्दस्यः यज्ञमनु, कोऽर्थः ? लक्षीकृत्य, विहितो-रचितवान् / वै इति अव०-१शिशुक्रन्द, यमसभ, इन्द्रजनन, भाषायां वाक्यालङ्कारे स्फुटे वा वर्त्तते / अत्र छन्द- प्रद्युम्नप्रत्यागमन, प्रद्युम्नोदयन, सीताहरण, सीतास्यशब्दे निपातनात् स्वार्थ यः प्रत्ययो भवति, न न्वेषण इति शिशुक्रन्दादिगणः। बहुवचनमाकृतितु तेन कृतेऽर्थे / छन्द एवं छन्दस्य इति वाक्यं गणार्थम् / शिशून् क्रन्दयति, 'कर्मणोऽण' (5 / 1 / कर्त्तव्यम् / ततो यः / यथा अनुष्टबादिरक्षरसमू 72), शिशुक्रन्दमधिकृत्य कृतो ग्रन्थः शिशुक्रन्दीयः हश्च्छन्दः, तथा एषां सप्तदशानामक्षराणां समूहः / / / 200 // छन्दस्य इत्युच्यते // 197|| / द्वन्द्वात् प्रायः / / 6 / 3 / 201 / / अमोऽधिकृत्य ग्रन्थे / / 6 / 3 / 198 / / म.वृ०-द्वन्द्वसमासादमोऽधिकृत्य कृते ग्रन्थे)प्राय