Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 417

भजत्यर्थाधिकारः] मध्यमवृत्त्यवचूरिसंवलितम् / [357 - 'ईयः' स्यादणोऽपवादः / वाक्यपदीयम् ,द्रव्यपर्या- | पन्थाः दूतो वा, अत्र पथः कथं कर्तृत्वम् अचेतनयीयम् / प्राय इति किम् ? दैवासुरम् ,राक्षोऽसुरम् , त्वात् ? तत्राह-पथिस्थेषु-पथि वर्तमानेषु पथि गौणमुख्यम् [गौणमुख्यमधिकृत्य] // 201 // प्रचलत्सु चैत्रादिषु तद्धेतुः पन्थाः अभिगच्छतीत्यु च्यते / मथुरादिप्राप्तिर्वा पथो गमनम्। मथुरां अव०-'प्रायस इति क्रियाविशेषणम् , अम् , गच्छति प्राप्नोति सम्बध्नातीति भावना कार्या 'अव्य'० (3 / 3 / 7) / वाक्यं च पदं च वाक्यपदे इत्यर्थः / / 203 / / ऽधिकृत्य कृतो ग्रन्थः / उएवं द्रव्यं................ (च पर्यायश्च द्रव्यर्यायौ, द्रव्यपर्यायावधिकृत्य कृतो : भजति // 6 / 3 / 204 // ग्रन्थः / देवाश्चासुराश्च देवासुरम् ,देवासुरमधिकृत्य) म०वृ०-द्वितीयान्तात् भजत्यर्थे' यथाविहितं' कृतो ग्रन्थो दैवासुरम् , अण् // 201 // प्रत्ययः स्यात् / मथुरां भजति माथुरो विप्रः / एवं अभिनिष्क्रामति द्वारे // 6 / 3 / 202 // नादेयः॥२०४॥ म० वृ०-द्वितीयान्तादभिनिष्क्रामत्यभिनिर्ग महाराजादिकण // 6 / 3 / 205 // च्छत्यर्थे 'यथाविहितं' प्रत्ययः स्यात् , चेदभिनि- ___ . वृ०-द्वितीयान्तात् महाराजशब्दात् भजक्रामत् द्वारं भवति / २माथुरम् , नादेयम् , राष्ट्रिय . दारं भवति / रमाथरम . नादेयम राश्रियं / त्यर्थे 'इकण' स्यात् 'माहाराजिकः // 205 / / द्वारम् // 202 // अव०-'महत् , राजन् , महांश्चासौ राजा च, 'राजनसखेः' (73 / 106) इति अत समासान्तः; अव०-आभिमुख्येन गच्छतीत्यर्थः। रमथुरा 'जातीयैकार्थेऽच्येः' (32 / 70) इत्यनेन महत भन्ते मभिनिष्क्रामति आभिमुख्येन गच्छति सौर्यपुर डादेशः, महाराजं भजति-माहाराजिकः // 20 // द्वारम् / सर्वत्र अभिना योगे द्वितीया / 'अभिनिक्रामति द्वारे' इति सूत्रे बृहद्वृत्तौ स्रुघ्नमभिनिष्का अचित्ताददेशकालात् // 6 / 3 / 206 // मति कन्यकुब्जद्वारमिदं वाक्यम् , सौनमिति उदा- म० वृ०-देशकालवर्जितं यदचित्तमचेतनं हरणम् / एवं माथुरं सौर्यपुरद्वारमित्यादि / एषु तद्वाचिनो [द्वितीयान्तात् ] भजत्यर्थे इकण्' स्यात् / उदाहरणेषु द्वारस्य करणभूतस्यापि अभिनिष्क्रमण [अणादेर्बाधकः] / 'आपूपिकः, रमौदकिकः, क्रियायां स्वातन्त्र्यविवक्षा, यथा साध्वसिश्छिनत्ति, उपायसिकः / अचित्तादिति किम् ? देवदत्तः / अदेअत्र रचनाबहिर्भावे वाऽर्थे निष्क्रमिधातुर्वर्त्तते, शकालादिति किम् ? 'आङ्गः, 'हैमन्तः // 206 / / यथा गृहकोणो निष्क्रान्तः // 202 / / __ अव०-'अपूपान् भजति / २मोदकान् पयो गच्छति पथिदृते // 6 / 3 / 203 // भजति / ४देवदत्तं भजति। ५अङ्गम-अजन्देशं ___म० वृ०-द्वितीयान्तात् गच्छति पथि दूते भजति / हेमन्तं भजति, भजत्यर्थेऽपि 'हेमन्ताद्वा ऽर्थे 'यथाविहितं' प्रत्ययः स्यात् / मथुरां गच्छति तलुक् च' (6 / 3 / 91) // 206 / / रमाथुरः पन्था दूतो वा। [एवं नादेयः पन्था दूतो 'वासुदेवाणुनादकः // 6 / 3 / 207 // वा] पथिदूत इति किम् ? पाटलिपुत्रं गच्छति नौः म० वृ०-आभ्यां भजत्यर्थे-'sकः' स्यात् पण्यं वणिग् वा // 203 / / ईयाकबोरपवादः / वासुदेवकः, अर्जुनकः // 207 / / प्रव०-'योऽसौ गच्छति स यदि पन्था दूतो प्रव०-अर्च्यत्वात् वासुदेवस्य पूर्वनिपातः / वा भवति इति भावः इति परमार्थः / माथुरः / यदा वासुदेवः संज्ञाशब्दः कस्यापि पुरुषस्य नाम भव