Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 373

तत्यधीतेऽर्थे प्रत्ययविधानम्] मध्यमवृत्त्वषचूरिसंवलितम् / [313 भावघोऽस्यां णः // 6 / 2 / 114 // व्याकरणं वेत्त्यधीते वा वैयाकरणः' / घटं वेत्ती__ म० वृ०-सेति प्रकृतिविशेषमनुवर्तते / भावे त्यादावनभिधानान्नाण् // 11 // यो घञ् तदन्तात्प्रथमान्ताद् 'अस्यामित्यर्थे [अस्या प्रव०-१'प्वः पदान्तात् प्रागैदौत्' (74 / 5) मिति स्त्रीलिङ्गे सप्तम्यर्थे] ‘णः' स्यात् / प्रपातोऽ. इति सूत्रेण ऐत आगमः / / 117 / / स्यां तिथौ वर्तते प्रापाता, एवं दाण्डाघाता। भावग्रहणं किम् ? २प्राकारोऽस्याम् // 114 / / न्यायादेरिकण // 6 / 2 / 118 // म० वृ-न्यायादिभ्यो वेत्त्यधीतेऽर्थे 'इकण' प्रव.-'अस्यामित्यत्र स्त्रीलिङ्गग्रहणादिह स्यात् / न्यायं वेत्त्यधीते वा-नैयायिकः, एवं मौहूप्रत्ययो न भवति,- दण्डपातोऽस्मिन दिवसे इति र्तिकः, नैमित्तिकः // 118 // वाक्यमेव / प्रकुर्वन्ति तमिति प्राकारः, प्रक्रियते वा- 'भावाकोः' (5 / 3 / 18) घञ् / एवं प्रासादो प्रव०-न्याय, मुहूर्त, निमित्त, न्यास, पुनऽस्याम् , प्रसीदत्यनेन प्रासादः, 'व्यञ्जनाद् घर' रुक्त, लोकायत, परिषद् , चर्चा, क्रमेतर, श्लक्ष्ण, (5 / 3 / 132) / कचिन्न भवति-द्रोणपाकोऽस्यां स्था संहिता, पदे, पद, क्रम, संघट,सघटा, वृत्ति, संग्रह, ल्याम् // 114 // आयुर्वेद, गण, गुण, स्वागम, इतिहास,पुराण,भारत, ब्रह्माण्ड, आख्यात, द्विपदा, ज्योतिष, गणित, अनश्यैनम्पाता-तैलम्पाता // 6 / 2 / 115 // स्त, लक्ष्य, लक्षण, अनुलक्ष्य, सुलक्ष्य, वसन्त, म. वृ०-श्येनतिलयोर्भावघबन्ते पाते परे वर्षा, शरद् , हेमन्त, शिशिर, प्रथम, चरम, प्रथममोऽन्तो निपात्यते / प्रत्ययः पूर्वेणैव सिद्धः / श्ये- गुण, चरमगुण, अनुगुण, अथर्वन , आथर्वण इति नपातोऽस्यां वर्त्तते-श्यैनम्पाता। तैलम्पाता तिथि: न्यायादिगणः / 'मुहूर्त वेत्ति अधीते वार निमित्तं क्रियाभूमिः, क्रीडा वा // 115 // . वेत्त्यधीते वा, 'न्यायादेरिकण' (6 / 2 / 118) / 118 // 'पद-कल्प-लक्षणान्त-क्रत्वाख्यानाख्यायिकात् अव०-'तिलपातोऽस्यां वर्त्तते // 115 / / // 6 / 2 / 119 // .. प्रहरणात् क्रीडायां णः // 6 / 2 / 116 // म० ०-पदकल्पलक्षणशब्दान्तेभ्यः क्रत्वाम० ३०-प्रहरणवाचिनः प्रथमान्तादस्यामि- ख्यानाख्यायिकावाचिभ्यश्च वेत्त्यधीतेऽर्थे 'इकण्' त्यर्थे त्रिीलिङ्गसप्तम्यर्थे] क्रीडायां 'णः' स्यात् / / स्यात् / पदान्त,- पौर्वपदिकः, औत्तरपदिकः / 'दण्ड: प्रहरणमस्यां क्रीडायां-दाण्डा / यत्राद्रो- बहुप्रत्ययपूर्वात् पदशब्दान्नेकण अनभिधानात् / हेण घातिप्रतघातौ स्यातां सा क्रीडा / क्रीडायामिति कल्पान्त,- "मातृकल्पिकः, पैतृकल्पिकः / लक्षणाकिम् ? खड्गः प्रहरणमस्यां सेनायाम् / / 116 // न्त,- आश्वलक्षणिकः, गौलक्षणिकः / लाक्षणिक इति न्यायादिकण् / क्रतु,- आग्निष्टोमिकः, राजप्रव०-दाम्यति जनोऽनेनेति दण्डः, 'पञ्च सूथिकः / आख्यान,- प्यावक्रीतिकः, यावक्रिकः / माहः' (उ. 168) इत्युणादिसूत्रेण डप्रत्ययः / / 116 / / आख्यायिका [बहत्कथा],-वासवदत्तिकः / / 119 / / तद्वत्त्यधीते // 6 / 2 / 117 // प्रव०-पदादिशब्दसाहचर्यात् कल्पस्यापि म० ०-तदिति द्वितीयान्तात् वेत्ति अधीते नाम्न एव ग्रहणम्, न प्रत्ययस्य / पदं कल्पश्च इत्यर्थयो-'यथापिहितम् (अण् )' प्रत्ययः स्यात् / / लक्षणं च-पदकल्पलक्षणानि, तानि अन्ते यस्य मुहूर्त वेत्ति-मौहूर्त्तः / छन्दोऽधीते छान्दसः / / शब्दस्य, ते (? स) च क्रतवश्च आख्यानं च आख्या