Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 371

‘साऽस्य देवताऽर्थाधिकारः] मण्यमवृत्त्यवचूरिसंवलितम् / [311 देवता भवति / अर्हन देवता अस्य आईतः, [जिनो | चानयोराकारस्य ( ? आच्छब्दस्य) 'तृ' इत्यादेवता अस्य=] जैनः, आग्नेयो विप्रः, ऐन्द्रो | देशः / अपोनपाद् देवता अस्य अपोनप्त्रीयम् , मन्त्रः // 1.1 // अपोनप्त्रियम् / अपानप्त्रीयम ,अपानस्त्रियम् / 105/ अव० 'देवता' इति सूत्रे सास्येत्यनुवर्त्तते, ततः अव०-अपकृतमूनं यस्य अपोनम् , अपोनं सेति प्रथमान्तात् नाम्नः परात् अस्येति षष्ठयर्थ पातयति अपोनपात् ,किप , ‘णेरनिटि'(४।३।८३) / इति सूत्रार्थ उपपन्नः // 101 // तथा न पानीति नखादित्वान्नकारलोपाभावः, ततोपैङ्गाक्षीपुत्रादेरीयः // 6 / 2 / 102 // अपां नपात् , षष्ठयलुप् समासः (अपानपात्), भत एव निर्देशात् याजकादित्वाद्वा समासः, 'षष्ठयाः म०वृ०-पैङ्गाक्षीपुत्रादिभ्य 'ईयः' स्यात् / क्षेपे' (3 / 2 / 30) इति आमो न लुप् / अपोनपात् अपासास्य देवता इति विषये नाम्नि / पैङ्गाक्षीपुत्रो अपात्शब्दयोः पात्सम्बन्ध्याकारस्य (? आच्छब्ददेवता अस्य पैङ्गाक्षीपुत्रीयं हविः पैङ्गाक्षीपुत्रादि स्य) / / 105 // गणः प्रयोगतो ज्ञातव्यः // 102 / / महेन्द्राद्वा // 6 / 2 / 106 // अव०-१पिङ्गे अक्षिणी यस्य=पिङ्गाक्षः, 'सक् म० वृ०-महेन्द्रात सास्य देवतार्थे- 'ईय- इयौं' ध्यक्ष्णः स्वाङ्गे' (7 / 3 / 126) इत्यनेन ट: प्रत्ययः भवतः वा। महेन्द्रीयम् , महेन्द्रियम् ; पक्षे माहेसमासान्तः, पिङ्गाक्षस्यामत्यं वृद्धं स्त्री-'अत इन्' न्द्रम् / / 106|| (6 / 1 / 31), 'अनार्वे०' (2 / 4.78) इत्यनेन ष्य आप् , क-सोमायण / / 6 / 2 / 107 / / / पैङ्गाक्ष्यायाः पुत्रः-'च्या पुत्रपत्योः केवलयोरीच तत्पु. ___ म० वृ०-'कशब्दात् सोमाञ्च सास्य देवतेति रुषे' (2 / 4 / 83) इत्यनेन ईच् , अन्तरापत्ये वा विषये 'ट्यण' स्यात् / अणोऽपवादः / को-ब्रह्मा इम , 'नुर्जातेः' (2 / 4 / 72) की, पेङ्गाक्ष्याः पुत्रः= देवता अस्य कायं हविः, कायी इष्टिः ; सौम्यं पैङ्गाक्षीपुत्रः / / 102 / / सूक्तम् , सौमी ऋक् // 18 // शुक्रादियः // 6 / 2 / 103 प्रव०-'कायति इति कः, कचित् डः / मवृ०-शुक्रात् ‘इयः' स्यात् , सास्य देवता २कशब्दं प्रति णित्त्वस्य वैयर्थ्यात् अलोपोन भवति / विषये। शुक्रियोऽध्यायः / / 103 // सोमो देवता अस्य-सौम्यम् / / 107 / / शतरुद्रात्तौ / / 6 / 2 / 104 // धावापृथिवीशुनासीरा--ऽग्नीषोम-मरुत्वद्म००-शतरुद्रात् 'तौ ईय-इयौ' भवतः, वास्तोष्पति-गृहमेधादीययो // 6 / 2 / 108 / / सास्य देवतार्थे / 'शतरुद्रीयम् , शतरुद्रियम् / 104 // म० वृ०-एम्यः साऽस्य देवतेति विषये 'ईय प्रत्यय-यप्रत्ययौ भवतः / द्यावापृथिवीयम् , द्यावाप्रव०-'शतं संख्या येषाम्- 'मयूरव्यंसके.' पृथिव्यम् ; शुनासीरीयम ,शुनासीर्यम् ; उभग्नीषो(३।१।११६) इति समासः, शतसङ्ख्या रुद्राः शत मीयम , अग्नीषोम्यम् ; "मरुत्वतीयम् , मरुत्वत्यम् ; रुद्राः, शतरुद्रा देवता अस्य-शतरुद्रीयम् // 104 // “वास्तोपतीयम् , वास्तो पत्यम् ; हमधीयम् , अपोनपादपानपातस्तु चातः // 6 / 2 / 105 // | गृहमेध्यम् // 108 / / मवृ०- अपोनपात्- अपान्नपातशब्दाभ्याम् प्रव०-[प्राग जितादण् (6 / 2 / 13) ] 'अनि'ईय-इयो' भवतः, सा ऽस्य देवताविषये, तद्योगे | दम्य'० (6 / 1 / 15) इति औत्सर्गिकाणज्ययोर्बाधक