Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 298

238 ] श्रीसिद्धहेमशब्दानुशासनं [अ०५ पा-४ सू० 14--17 कुप्रत्ययः / 'नित्यमेव क्रियातिपत्तिः' इत्यस्याग्रे न प्रव०-अश्रद्धा असम्भावना / अमर्षोsतु वर्तमानासप्तमीभविष्यन्तीश्वस्तन्यः / 'कथमि०' क्षमा। सर्व विभक्त्यपवादः / अश्रद्धायामकिंवृत्तोपपदे इति सूत्रान्ते क्षेपे इत्येव- कथं नाम भवान् साधून सति प्रत्ययं दर्शयति वृत्तिकृत्- न श्रद्दधे इत्यादि / अपूपुजत् / / 13 // उसप्तमी। अश्रद्धायां किंवृत्तोपपदे किंवृत्तेन श्रदधे' "किंवृत्ते सप्तमीभविष्यन्त्यौ // 5 / 4 / 14 // इत्याधुदाहरणं दर्शयति / "इनश्चातः' (4 / 2 / 96) इत्याकारलोपः / अमर्षेऽपि अकिंवृत्तोपपदे उदाहम० वृ०-किंवृत्ते उपपदे क्षेपे “सप्तमीभविष्य रणम् अमर्ष इत्यादि / अत्रापि सप्तमी की निमित्तन्त्यौ" भवतः / किं तत्र भवाननृतं ब्रूयात वक्ष्यति मस्तीति भूते क्रियातिपतने क्रियातिपत्तिर्वा भवति,वा? / को नाम ? कतरो नाम ? कतमो नाम ? न श्रदधे, न मर्षयामि तत्रभवानदत्तमग्रहीष्यत , यस्मै भवाननृतं ब्रूयात् वात वा / २अत्रापि पक्षे गृह्णीयात् ग्रहीष्यति च। भविष्यति तु क्रियासप्तमीनिमित्तमस्तीति भूते क्रियातितने क्रियाति- तिपतने नित्यं क्रियातिपत्तिः, न श्रधे, न मर्ष. . पत्तिर्वा भवति,-किं तत्रभवाननृतमवक्ष्यत, उपक्षे यामि तत्र भवानदत्तमग्रहीष्यत् / इयमवचूरिः रूयात वक्ष्यति वा / क्षेपे इत्येव-किंतत्रभवान देवा 'अश्रद्धा'० इति सूत्रान्ते ज्ञेया // 15 // नपूजत् / / 14 // किंकिलास्त्यर्थयोर्भविष्यन्ती / / 5 / 4 / 16 // प्रव०-'विभक्त्यन्तस्य डतरडतमान्तस्य च ___ म० वृ०-१किंकिलेति समुदायशब्दे अस्त्यर्थे किमशब्दस्य वृत्तं किंवृत्तमिति वैयाकरणसमयः / / च शब्दे उपपदेऽश्रद्धामर्षयोर्गम्यमानयो-भविष्यन्ती' कः, कतरः, कतम इतिशब्दाः सूत्रे ज्ञातव्याः, तेन स्यात् / सप्तम्यपवादः / न श्रदधे, न मर्पयामि किंतरां किंतमामिति किंवृत्तं नोच्यते। सर्वविभक्त किंकिलनाम तत्रभवान् परदारानुपकरिष्यते / यपवादः / अत्रापि='किंवृत्ते'इति सूत्रेऽपि कथमि'० ४अस्ति नाम तत्रभवान परदारानपकरिष्यते॥१६॥ (5 / 4 / 13) इति पूर्वसूत्रवत सप्तमीनिमित्तमस्तीत्यादिपाठो विमर्शनीयः / उक्रियातिपत्तिः / भवि- अव०-१किंफिलशब्दः किलशब्दवत् कोमलापति तु क्रियातिपतने नित्यं क्रियातिपत्तिः, किं मन्त्रणे वर्त्तते / २अस्तिभवतिविद्यतयोऽस्त्वर्थाः भवाननृतमवक्ष्यत् इत्येक एव प्रयोगः // 14|| शब्दाः / अकरिष्यते इत्यत्र 'गन्धना०' (3 / 3 / 76) 'अश्रद्धा-ऽमर्षेऽन्यत्रापि // 5 / 4 / 15 / / सूत्रेण साहसे आत्मनेपदम् / ४एवं भवति नाम, विद्यते नाम, न श्रइवे, न मर्षयाभि / किंकिलेति सूत्रे म० वृ०-क्षेप इति निवृत्तम् / अन्यत्र, कोऽर्थः ? सप्तमीनिमित्तं नास्तीति क्रियातिप......... (तने अकिंवृत्ते, अपिशब्दात किंवृत्ते चोपपदेऽश्रद्धामर्षयो क्रियातिपत्तिर्न भवतीत्यर्थः / / 16 / / गम्यमानयोः 'सप्तमीभविष्यन्त्यौ' भवतः / अश्रद्धायाम , न श्रद्दधे, न सम्भावयामि तत्र भवान्नामादत्तं जातु-यद्-यदा-यदो सप्तमी / / 5 / 4 / 17 / / गृह्णीयात ग्रहीष्यति (वा) / "किंवृत्ते, न श्रद्दधे म० वृ०-जातु-यद्-यदा-यदि इत्युपपदेषु अश्रकिं तत्रभवानदत्तम् 'आददीत (सप्तमी), अदत्तमा- द्धामर्षयोः [गम्यमानयोः धातोः परतः) 'सप्तमी' दास्यते। अमर्षे, न मर्षयामि, न क्षमे,[धिग् मिथ्या / स्यात् / भविष्यन्त्यपवादः / न श्रद्दधे, न क्षमे जातु नैतदस्ति] तत्र भवानदत्तं गृह्णीयात् ग्रहीष्यति (वा)। | तत्र भवान् सुरां पिबेत् , एवं यत् यदा यदि भवान् किंवृत्तेऽपि [अमर्षेऽपि]- न मर्षयामि धिम् मिथ्या सुरां पिबेत् [यत्तत्रभवान् सुरां पिबेत् , यदा तत्रनैतदस्ति किं तत्रभवान अदत्तं गृह्णीयात ग्रहीष्यति भवान सुरां पिबेत् , यदि तत्रभवान् सुरां पिबेत् ] // 15 // // 17 //