________________ 228 ] श्रीसिद्धहेमशब्दानुशासनं [अ० 5 पा० 3 मू० 117-121 नजोऽनिः शापे // 5 / 3 / 117 // म० वृ०-एष्वर्थेषु प्रश्नाख्यानयोश्च गम्यमाम० वृ०-नपराद्धातोः शापे गम्यमाने भा नयोः स्त्रियां भावाकोः 'धातोर्णकः प्रत्ययः' स्यात् / वाकोंः 'स्त्रियामनिः प्रत्ययः' स्यात् / अजननिस्ते क्त्याद्यपवादः / भवतः आसिका, भवतः शायिका, भवतोऽग्रगामिका / अहे,. अर्हति भवानिक्षुभक्षिवृषल! भूयात् (= न जन्म भूयात् तव), अजीवनिः (=न जीवितव्यम् ), अकरणिः, ( अप्रयाणिः, ) काम् , [भक्षण अदने] ओदनभोजिकाम , पयःअगमनिः (=न गमनं भूयात् ) / नत्र इति किम् ? पायिकाम् / ऋणे,- इक्षुभक्षिकां मे धारयसि / मृतिस्ते जाल्म भूयात् / शाप इति किम् ? अकृतिः 4 उत्पत्ती,-- इक्षुभक्षिका मे उदपादि / प्रश्न,-कां त्वं कारिकामकार्षीः ? [एवं कां त्वं गणिकामजी. पटस्य // 117 // गणः] / आख्याने,- सवा कारिकामकार्षम् [सा ग्ला-हा-ज्यः // 5 / 3 / 118 / / गणिकामजीगणम् ] बहुलाधिकारात् कचिन्न णकः,म० वृ०-एभ्यः स्त्रियां भावाकोः 'अनिः' / चिकीर्षा, बुभुक्षा मे उदपादि // 120 // . . स्यात् / ग्लानिः, हानिः, ज्यानिः (म्लानिरित्यपि केचिदाहुः , // 118 // प्रव०-पर्यायः=क्रमः, परिपाटिः / अर्हमहः =योग्यता। ऋणं यत्परस्मै धार्यते / उत्पत्तिर्जन्म / प्रश्नाख्याने वेन // 5 / 3 / 119 // पर्याये "भवत आसिका इत्यादीनामयमर्थः, भवत म० वृ०-प्रश्ने आख्याने (=प्रत्युत्तरदाने) आसितु शयितुमने ग...........(न्तुच क्रमः) / च गम्यमाने 'स्त्रियां धातोरिल वा' स्यात् / (प्रश्न-) बुभुक्षा मे उदपादि' इत्यस्याग्रेऽयं विशेषः- प्रत्याकां त्वं कारिं, कारिकां, क्रियां, कां कृत्यां, कां / ख्यानयोगेऽपि पर्यायादिषु परत्वात् णक एव 'कृतिमकाषीः' ? / आख्याने,-सवो कारि,कारिका, | भवति, न इब् , यथा- कुत्र भवत आसिका ? सर्वा क्रियां, सर्वा कृत्यां सर्वां कृतिमकार्षम् / 119 / आसितु पर्याय इत्यर्थः / / 120 // अव०-इति केनापि पृष्ठम् / २कारिः, अत्र नाम्नि पुमि च // 5 / 3 / 121 // इञ्प्रत्ययो विकल्पेन, पक्षे उत्तरसूत्रेण णकः- कारि- _____ म० वृ०-गाम्नि-संज्ञायां स्त्रियां भावाकोंका, कां त्वं कारिकामकार्षीः, एवं सर्वत्र पृच्छा / र्धातो-र्णकः' स्यात, यथादर्शनं पसि च / प्रच्छ 3 क्रियाम', अत्र 'कृगःश च वा' (5 / 3 / 100 / इति) र्दनं प्रच्छद्यतेऽनयेति वा-प्रच्छर्दिका (=वमनम् ), शः / ४'कृत्याम्', अत्र क्यप् / 'कृति एवं 'प्रवाहिका, विपादिका [=पादस्फोटः], उद्दालकां क्रिया का कृत्यां कां कृतिमकार्षीः इति प्रश्न / कपुष्पाणि भज्यन्ते यस्यां [ क्रीडायां ] सा उद्दाल'अथाख्यान उत्तरदान-सवों कारिमकाम् , एवं / कपुष्पभञ्जिका, वारणपुष्पप्रचायिका, अभ्योषखासर्वा कारिकामित्यादि, सर्वा कृतिमकार्षम् / एवं दिका', 'सालभञ्जिका, एवंनामानः क्रीडाः / बहुकां त्वं गणिमजीगणः ? कां गणिकाम्, कां गणनाम् / लाधिकारादिह न णकः,-[ शिरसोऽर्दनम् ] व्याख्याने,-सर्वा गणिमजीगणम् ,सर्वां गणिका,गण- | | शिरोतिः, तथा 'चन्दनतक्षा क्रीडा / पुसि च-- नामजीगणम् / एवं कां पाठिमपाठीः ? कां त्वं "अरोचकः, अनाशकः, उत्कन्दकः, उत्कर्णकः पाठिकाम् , पठितिम् (अपाठीः) / सर्वा पाठिमपाठम् , // 121 // एवमग्रेऽपि // 119 // प्रव०-स्त्रीणामतिरक्तप्रवाहः प्रवाहिका,卐. 'पर्यायाहेोत्पत्तौ च णकः / / 5 / 3 / 120 // एवं विचर्चिका=पामा, प्रस्कन्दिका= शोषरोगः / ॐ अभिधानचिन्तामण्यमरकोशादिबहुग्रन्थेषु प्रवाहिकाया अर्थो ‘ग्रहणी' रोगः कृतः, परमत्र हैमप्रकाशे च प्रवाहिकाया अर्थः 'स्त्रीणां रजः कृतः /