Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 279

घञ्प्रत्ययविधानम् ] मध्यमवृत्त्यवचूरिसवलितम् / स्यात् / प्रस्रावः, प्रद्रावा, प्रस्तावः / कथं स्रावः / न्युदो ग्रः // 5 / 3 / 72 / / द्रावः ? बहुलाधिकारात् // 6 // __म० वृ०-नि-उत्परात् गधातो-'' [भावाअयज्ञे स्त्रः॥५/३।६८॥ कोंः) स्यात् / निगारः, उद्गारः / न्युद इति किम् ? म० व-प्रात् [-अपूर्वात्] स्तृधातोः ‘भावा- गरः, सङ्गरः२ // 72 // कोर्ष' स्यात् , यज्ञविषये चेन्न प्रयोगः / प्रस्तारः, विमानप्रस्तारः, नयप्रस्तारः / अयज्ञे इति किम् अव०-गीयते दुःखातैरिति गरो विषम् / बहिष्वस्तरः [ 'समासेऽसमस्तस्य' (203 / 13) इति सङ्गीतेऽभ्युपगम्यते योद्धभिरिति सङ्गरो युद्धम् , षत्वम् ] // 6 // अथवा सङ्गरण सङ्गरः,तदा सगरः प्रतिज्ञा उच्यते // 72 // . वेरशब्दे प्रथने / / 5 / 3 / 69 / / किरो धान्ये / / 5 / 3 / 73 // म० ३०-वेः परात् स्तृणातेरशब्दविषये प्रथने = विस्तीर्ण वेऽर्थे ( भावाकोंः ) 'घन' स्यात् / म० वृ०-नि-उत्परात् कधातोर्धान्यविषये विस्तारः पटस्य / प्रथन इति किम् ? तृणस्य विस्तरः 'भावाकत्रोध' स्यात् / निकारो धान्यस्य, उत्कारो [छादनमित्यर्थः] / अशब्द इति किम् ? अहो द्वाद धान्यस्य, राशिरित्यर्थः। धान्ये इति किम् ? फलशाङ्गस्य विस्तरः / / 69|| निकरः, पुष्पोत्करः // 73 // 'छन्दोनाम्नि // 53 / 70 // प्रवा-निकार इत्यत्र यदि निकारः तिरस्कारम० वृ०-विपूर्वात् स्तृणातेश्छन्दोनामविषये- | वाची तदा करोतेर्घन , अत ( ? अत्र) 'कत् [भावाकोः ] 'घन्' स्यात् / २विषारपड क्तिः / विक्षेपे' इति धातोः प्रयोगः / / 73 // .. केचिद्वेरन्यतोऽपि घत्रमाहुः,- आस्तारपक्तिः , नेयुः / / 5 / 3 / 74 / / प्रस्तारपक्तिः // 70|| ___म० वृ०-निपूर्वाद् 'वृधातोर्धान्यविशेषेऽर्थे प्रव०-'छन्दः, कोऽर्थः ? पहाः, पादैः सङ्गतः, / 'घर' स्यात् / २नीवारा वनव्रीहयः / धान्य इति * पादेषु वा साधुर्वर्णविन्यासः, छन्दसां नाम (-छन्दो- किम् ? अनिवरा कन्या ||74 // नाम ), तस्मिन। रविस्तरस्य अन्तप्रयोगस्य पक्तिरिति शब्दान्तरेण विग्रहः, विष्ठारपङक्ति- अव.-"वगट वरणे' 'वृरुश सम्भक्तौ' / रिति समुदायस्यैव छन्दोनामत्वात् , अथवा विस्त- रनिनियन्ते इति नीवाराः, 'घन्युपसर्गस्य बहुलम्' रश्चासौ पङक्तिश्चेति कर्मधारयस्तत्पुरुषसमासः , ( 3 / 2 / 86 ) इति दीर्घः / उनितरां विपते-भज्यते पद क्यन्तं छन्दोनामेदम् , अत्र 'वेः स्वः' (2 / 3 / परिणीता (सती) इति निवरा / निवरः शब्दः स्व२३) इति सूत्रेण सकारस्य षकारः / उइदमपि भावादलन्तोऽपि खियां वर्तते, येऽलन्ताः शब्दाः ते छन्दोनाम / / 70 // प्रायेण पुल्लिङ्गा एव, 5 पुल्लिङ्गे आदौ 'इमनलौ' इति पाठात ,परं पद्धैरयं स्त्रीलिङ्गः प्रवक्तः--निवरा। क्षु-श्रोः / / 5 / 3 / 71 // म. वृ०-विपूर्वक्षुश्रुधातो-र्भावाफळ' स्यात् / अत्र बहुलाधिकारात् न क्तिः // 74 // [टुक्षु रु कुंक् शब्दे / श्रृंट श्रवणे] / विक्षावः, इणोऽभ्रषे // 5 / 3 / 75 // विश्रायः / / 71 // | म०वृ०-स्थितेरचलनमभ्रषः / निपूर्वादिणोऽभ्रषजश्रीहेमलिङ्गानुशासने पुल्लिङ्गप्रकरणे,सम्पूर्णश्लोक इत्थम्-पुल्लिङ्गकटणथपभ,-मयरषसस्न्वन्तमिमनलौ किश्वित। ननडी घपनी दः कि, वे खोऽकर्तरि च कः स्यात //