Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 252

192] श्रीसिद्धहेमशब्दानुशासन [अ० 5 पा०२ सू०८-११ अव०-.... ..."न कालप्रमाणेन * अव०-स्मरसि, अभिजानासि, बुध्यसे, चेततद्वयम् / तथाहि एके एवमाहुः,- आन्याय्येत्यादि, - यसे, अध्येषि- अवगच्छसि- एते स्मृत्यर्थप्रयोगाः। 9 . रावेरन्त्ययामे यदुत्थितं जागरणं तदान्याय्यमुत्था वाऽऽकाङ्क्षायाम् // 5 / 2 / 10 // नमुच्यते, आगामिन्या रात्रः प्रथमयामानन्तरं यः स्वापः तत् आन्याय्यं संवेशनम् ,पाश्चात्यरात्रियामात ___म० वृ०-अयदीति नानुवर्त्तते / स्मृत्यर्थ-- दिनसत्कयाम(मा.) 4 (चत्वारः ), आगामिनी धातूपपदे (? धातावुपपदे) सति प्रयोक्तुः क्रियारात्रि आद्ययाव यावत् (आगामिराराद्ययाम यावत न्तराकाङ क्षायां सत्यां भूतानद्यतनेऽर्थे 'भविष्यन्ती' षड यामाः)। एवं यामषदककालोऽद्यतन इत्यु स्यात् वा / स्मरसि मित्र ! कश्मीरेषु धत्स्यामः, च्यते / एकेषां मतभिदम / अथ द्वितीयमतम, तत्रौदनं भोक्ष्यामहे; पक्षे अवसाम यत्तत्रौदनमभु'उभयः (उभयतः) सार्द्धरात्रं वा' इति, गतरात्रो: महि // 10 // पाश्चात्यप्रहरद्वयम , ततो दिनयाम (मा.) 4, तदन अव०-'विवक्षातोऽधिकारः / 2 सति', यदि न्तरमागामिन्या रात्रः प्रथर(प्रथम) प्रहरद्वयम 2, अयदि वा प्रयुज्यमाने। उस्मरसि मित्रे-त्यादि, एवमष्टयामिकोऽद्यतनः कालः, एतद्विपरीतः शेषपा अत्र एवं प्रयोगावली कल्पनीया,-- स्मरसि मित्र ! श्चात्यदिवसो ह्यस्तनकालः, तस्मिन् ह्यस्तने काले कश्मीरेषु वत्स्यामः तत्रौदनं भोक्ष्यामहे, पास्यामः ह्यस्तनी भवतीत्यर्थः / ईदृशेऽद्यतनेऽविद्यमाने , पयांसि च, पक्षे-- स्मरसि मित्र ! कश्मीरेष्ववकोऽर्थः ? ह्यस्तने काले सति ||7|| साम तत्रौदनमभुज्महि / अथ यच्छन्दप्रयोगे ख्याते दृश्ये // 5 // 28 // भविष्यन्ती दर्शयति,-- स्मरसि मित्र ! यत् कश्मीरेषु म. वृ०-ख्याते लोकविज्ञाते दृश्ये प्रयो वत्स्यामः यत्तत्रौदनं भोक्ष्यामहे, पक्षे स्मरसि मित्र क्तुः शक्यदर्शने भूतेऽनद्यतनेऽर्थे वर्तमानाद्धातो-- यत् कश्मीरेष्वसाम यत्तत्रौदनमभुज्महि / अत्र 'स्तनी' स्यात् / परोक्षापवादः / अरुणत् सिद्ध प्रयोगेषु वासो लक्षणं भोजनं पानं चेति लक्ष्यराजोऽवन्तीन , अजयत् सिद्धः सौराष्ट्रान् / ख्यात मिति लक्ष्यलक्षणयोः सम्बन्धे प्रयोक्तुश्चैत्रस्य इति किम ? चकार कटं चैत्रः / दृश्य इति किम ? आकाङ्क्षा भवतीत्यर्थः // 10 // जघान कंसं किल वासुदेवः / अनद्यतने इत्येव-- कृतास्मरणा-ऽतिनिह्नवे परोक्षा / / 5 / 2 / 11 / / उदगादयादित्यः / / 8 / / म० वृ०-कृतस्यापि कार्यस्य [व्यापारस्य] चित्तप्रव०-द्रष्टुं शक्यः दृश्यः, 'शक्तार्हे कृत्याश्च' व्याक्षेपादिनाऽस्मरणेऽत्यन्तनिह्नवे वा गम्यमाने (5 / 4 / 35) / / 8 / / भूतानद्यतनेऽर्थे 'परोक्षा' स्यात् / सुनोऽहं किल विललाप', नाऽहं कलिङ्गान जगाम / 2 अतिग्रहणाअयदि स्मृत्यर्थे भविष्यन्ती // 5 / 2 / 9 // देकदेशापह्नवे ह्यस्तन्येव,- न कलिङ्गेषु ब्राह्मणमहम० वृ०-स्मृत्यर्थे धातावुपपदे सति भूतान- महनम् // 11 // द्यतनेऽर्थे 'भविष्यन्ती' भवति, अयदि यदि यत शब्दो न प्रयुज्यते / स्मरसि साधो ! स्वर्गे स्था अव०- अपरोक्षकालार्थ आरम्भोऽयम् / स्यामः / चेतयसे चैत्र ! कलिङ्गेषु गमिष्यामः / एवम् ) मत्तोऽहं किल विचचार / अतिनिह्नवे,-- अयदीति किम ? अभिजानासि मित्र ! यन कलि- नाहं कलिङ्गान जगाम इति प्रयोगः / अत्र भाजना ड्रेष्ववसाम // 9 // (? भावना) ....... (एवम्-) कश्चित् केनाप्युक्तः,* प्रत्र पाठश्च्युतोऽशुद्धश्च /