Madhyam vrutti vachuribhyamlankrut Siddhahemshabdanushasan Part 02

SR No.: 004402
Original Sutra Author: N/A
Author: Rajshekharvijay
Publisher: Shrutgyan Amidhara Gyanmandir
Total Pages: 646
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 17 MB

Page 237

खप्रत्ययविधानम् ] .1 मध्यमवृत्त्यवचूरिसंवलितम् / अव०-द्विषन्तपः, परन्तप इति ण्यन्तस्यैव | ऽर्जुनः, “रथन्तरं साम, शत्रुतपो राजा, बलिंनिपातः / अपयन्तस्य तपेः खश मोन्तश्च न भवति। / दमः कृष्णः, शत्रु सहो राजा। नाम्नि इति किम् ? द्विषतस्तपति (इति) द्विषत्तापः, तथा च परांश्च / कुटुम्बं बिभर्ति (इति) कुटुम्बभारः, अण् // 112 / / नपति (इति) परताप इत्येव प्रयोगौ स्याताम् / द्विपन्तप इति निपातनात् तनः परो णिग् , खः, अव०-सिंज्ञायाम् / रविश्वं बिभर्ति / पति ह्रस्वः, तथा तकारलोपः / तथा परन्तप इत्यत्रापि वृणीते / शत्रु जयति / रथं तरति / दमिरन्ततथैव परिभाव्यम् / द्विषतस्तापयतीति द्विषन्तपः, भूतण्यर्थः अण्यन्तश्च गृह्यते, ततो बलिं दाम्यति निपातनात खः, ह्रस्वः, द्विषतः तलोपः, मोन्तः / | (इति) बलिंदमः, अथवा बलिं दमयति (इति) तथा निपातनस्येविषयत्वात स्त्रियां न निपातः, बलिंदमः , एवमरिंदमो राजा // 112 / / 'द्विषतीताप' इत्येव प्रयोगः // 18 // धारेधर च // 5 / 1 / 113 / / 'परिमाणार्थ-मित-नखात्पचः / / 5 / 1 / 109 / / म० वृ०-कर्मणः पराद्धारयते म्नि ‘खः' म० वृ०-२परिमाणार्थशब्देभ्यो मितनखा- स्यात् , धारे-'र्धर्' इत्यादेशश्च / 'वसुधरा पृथ्वी, भ्यां च परात पचेः 'खः' स्यात / प्रस्थ पचति (इति) युगंधरः जिनः, सीमंधरः जिनः / नाम्नीति किम् ? प्रस्थंपचा स्थाली, द्रोणंपचा दासी, अल्पंपचा मुनयः, छत्रधारः॥११३|| मितम्पचा ब्राह्मणी, नखम्पचा यवागूः // 109 / / प्रब०-१वसूनि-रत्नानि धारयति // 113 / / प्रव-परिः, कोऽर्थः ? सर्वतो मानं परि पुरन्दर-भगन्दरौ // 51 / 113 // माणम. परिमाणस्य अर्थाः प्रस्थद्रोणाऽऽढकादयः परिमाणार्थाः परिमाणार्थाश्च मितश्च नखश्च / प्रस्थ म० वृ०-एतौ नाम्नि ‘खान्तौ' निपात्येते / द्रोणाढव खारीवादेभ्यः कर्मभ्यः / / 109 // पुरो दारयति (इति) पुरन्दरः' इन्द्रः, भगं दारयति कूल्य-ऽभ्र-करीषात्कषः // 5 / 1 / 110 // (इति) भगन्दरो व्याधिः // 114 // ___म० वृक्ष-उभ्यः कर्मभ्यः परात्कषे: 'खः' अव०-१ दश विदारणे' दृणन्तं प्रयुक्त - स्यात् / 'कूलङ्कषा नदी , अभ्र कषो गिरिः, करीषं | णिग्, 'नामिनोऽकलि०' (4 / 3 / 51 // इति ) वृद्धिः, कषा वात्या // 110 / / दार, पुर इति शब्दः पूर्वम्, पुरो दारयति इति खः, प्रव०-'कूलं-तटं कषति घर्षति / गगनम दारयतेनिपातनात् ह्रस्वः, पुर् इत्यस्य अम् इत्यन्तश्च निपात्यते। यदि च पुर इत्यकारान्तः तदा 'पुरदार' इत्येव , न खः, (न) ह्रस्वः, न अम् / 114 / सर्वात्महश्च // 5 // 1 // 11 // म० वृ०-सर्वशब्दाकर्मणः परान सहेः कषेश्च वाचंयमो व्रते // 5 / 1 / 115 // 'खः' स्यात् / सर्वसहो मुनिः, सर्वकषः खलः / 111 // म. वृ० --प्रतार्थे वाच् इति कर्मणः पराद् यमेः 'खः वाचश्च अम्' इति निपात्यते / वाचं भू-वृ-जि-तृ-तप-दमेश्च नाम्नि // 5 / 1 / 112 / / यच्छति-नियमयति- वाचंयमो व्रती // 115 / / म० वृ०-कर्मणः परेभ्यो भृ वृ इत्यादिधातुभ्यः सहश्च खः स्यात् , नाम्नि' / २विश्वंभरा भूः, प्रव०-व्रतं शास्त्रविहितो नियमः, तस्मिन् उपर्तिवरा कन्या, “शत्रुञ्जयो गिरिः, धनञ्जयो- | व्रते गम्यमाने // 115 / /