Abhidharmadipa with Vibhasaprabha Vrutti

SR No.: 004384
Original Sutra Author: N/A
Author: P S Jaini
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Publication Year: 1977
Total Pages: 660
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 558

524..] सप्तमोऽध्यायः। 399 ऋद्धिः खलु समाधिरूपा' तत्फलत्वात्तु प्रातिहार्यमृद्धिरत्युक्त सूत्रे / .अङ्गपरिगहीते समाधौ सति सर्वमेतत्प्रातिहार्य[VII. 3. Fol. 143 b.] मद्ध्यति / तस्मात्समाधिरेव रि(ऋ)द्धिः। तस्याः फलमष्टगुणमैश्वर्यमनि (णि) मादि / 2 १ऋद्धिपादाः समाधयः / Ak. VI. 69d. While dealing with the samadhi and riddhipadas, the Kosakara initiates a controversy : समाधिः कस्मात् ऋद्धिपाद उक्तः ? तत्प्रतिष्ठितत्वात् सर्वगुणसंपत्तेः। ये स्वाहुः “समाधिरेवद्धिः पादास्त च्छन्दादयः" इति / तेषां द्रव्यतस्त्रयो एव बोधिपक्ष्याः प्राप्नुवन्ति / च्छन्दचित्तयोरा. धिक्यात् / सूत्रं च विरुध्यते-ऋद्धि वो भिक्षवे देशयिष्यामि ऋद्धिपादांश्च यावद् ऋद्धिः कतमा ? इह भिक्षुरनेकविधमृद्धिविषयं प्रत्यनुभवति / एको भूत्वा बहुधा भवती"ति farar: 1 Akb. VII. 69 d. Yasomitro gives the following commentऋद्धिपादाः समाधय इति कुत एतत् ? सूत्रात् / उक्त हि छन्दं चापि भिक्षवो भिक्षुरधिपति कृत्वा लभते समाधिम् / सोऽस्य भवति छन्दसमाधिः / चित्तं वीर्य मीमांसा चापि भिक्षवो भिक्षुरधिपतिं कृत्वा लभते समाधि / सोऽस्य भवति मीमांसासमाधिरिति / .. ये त्वाः समाधिरेवद्धिः पादास्तु च्छन्दावयः / तेषामेवंवादिनां वैभाषिकाणां"। "एको भत्वा बहधा भवति.."यावद ब्रह्मलोकं कायेन वशे वर्तयत" इति / इयमुच्यते ऋद्धिः। ऋद्धिपादाः कतमे ? छन्दसमाधिः। वीर्यसमाधिः। चित्तसमाधिः। मीसांसासमाधिः / इम उच्यन्ते ऋद्धिपादाः" इति / एवं लक्षणः समाधिः। तस्मान्न समाघिरेवद्धिः इति / अत्राचार्य संघभद्र प्राह / न भवत्येष तेषां दोषः / समाधि हि ते ऋद्धिपादमिच्छन्ति / ऋद्धिरपीति / छन्दादयस्तूच्यन्ते समाधेश्चतुत्वज्ञापनार्थम् / कश्चिद्धि समाधिः कुशलमूल प्रयोगावस्थायां प्रधानीभवति / कश्चित् कुशलमूलनिष्पन्नावस्थाम् / पूर्वोत्र ऋद्धिपादः / उत्तरधिरिति / सूत्रविरोधोऽपि चैषां न भवति / ऋद्धिफलं ऋद्धिशब्देनोक्तम् / प्रज्ञाफलस्य तच्छन्दाभिधानत्वादित्यादि। Saks. p. 602. See XII. Vm. 50-55, Patisambhida, vol. II. pp. 205.6. 2 तत्राणिमा भवत्यणुः / लघिमा लघुर्भवति / महिमा महान्भवति / प्राप्तिरगुत्यग्रेणापि स्पृशति चन्द्रमसम / प्राकाम्यम् इच्छानभिघातः भूभावुन्मज्जति निमज्जति यथोदके / वशित्वं भूतभौतिकेषु वशी भवत्यवश्यश्चान्येषाम् / ईशितृत्वं तेषां प्रभवाप्ययव्यूहानामीष्टे / यत्र कामावसायित्वं सत्यसंकल्पता यथा संकल्पस्तथा भूतप्रकृतीनामवस्थानम् / ""एतान्यष्टावैश्वर्याणि / rogabhashya, III. 45. Also see, अणिमा लघिमाविकं वा लोकियसम्मतं."Vm. v. 61.-अणिमालधिमादिकं ति आदिसन महिमा पत्ति पाकम्मं ईसिता यत्थकामावसायिता ति इमे छपि सङ्गहोता"| Vm T. p. 210. D. Kosambi quotes the following verse: गण्ठियम्पि वुत्तं "अणिमा महिमा लघिमा पत्ति पाकम्ममेव च / ईसितञ्च वसित्तञ्च यत्थकामावसायितेति / / Vm. Dipika. VII 61. . See