Abhidharmadipa with Vibhasaprabha Vrutti

SR No.: 004384
Original Sutra Author: N/A
Author: P S Jaini
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Publication Year: 1977
Total Pages: 660
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 544

497.] . सप्तमोऽध्यायः। 385 ते पुनः पूर्वाभ्यासवासनाधातवः' पूर्वजन्मसु गुणदोषविद्याशिल्प-' कर्माभ्यासेभ्यो या वासनास्ताः खल्विह धातवो विशेषेण बोद्धव्याः। गोत्रार्थेणा (ना)वस्थानां त एवाशया इत्यवगन्तव्याः, तद्वशाच्चरि (रती)त्युच्यते / उक्तं च भगवता-"धातुशः सत्त्वाः संस्यन्दन्ते” इति / ' [497] गतिधर्मार्यभेदं यद्वेत्ति प्रत्ययभेदतः / तद्धियो दश सर्वत्रगामिनीप्रतिपद्धलम // यत्खलु सत्त्वोपपत्तिनिर्वर्तकेषु तत्क्षयकरेषु च धर्मेषु ज्ञानमव्याहतं तत्सर्वत्रगामिनीप्रतिपज्ज्ञानबलम् / 3 भव्यविशेषौषधवद् द्रष्टव्यम् / मोक्षभव्यानां नानाधातूनां सत्त्वानामनेकधातूनां सर्वक्लेशप्रहाणायौषधविशेषवत्सामान्यप्रतिपक्षविशेषप्रतिपक्षं च सर्वत्र जानीते गतिहेतुं चानेन धातुरेकसन्ताने यो यद्गतचित्त स्तद्वशेन तदवतरणभव्योऽभव्यश्च भवति तत्सर्वं यथावत्प्रतिजानातीति सर्वाकारज्ञताप्युक्ता भवति / तदेतत् सफलमार्ग प्रहाणाद्दशज्ञानात्मकं भवति / केचित्तु केवलमार्गग्रहणानवज्ञानात्मकम् // सङ्खारलोकस्सापि नानत्तं तथागतो पजामाति एवाति दस्सेतुं गहितं / पच्चेकबुद्धा हि द्वे च अग्गसावका उपादिन्नकसङ्खारलोकस्सापि नानत्तं एकदेसतो व जानन्ति न निप्पदेसतो। अनुपादिन्नकलोकस्स पन नानत्तं न जानन्ति / VbhA. p. 456. ... 1Cf. तत्र हि धातुः। पूर्वाभ्यासवासनासमुदागताशयो धातुरित्याचार्यसंघभद्रः / Saku. p. 643. The Vbh. includes the knowledge of asaya in the indriyapardparajvana. See LVPAK. VII. p. 70, n. 3. 2 Cf. धतुसो भिक्खवे सत्ता संसन्दन्ति समेन्ति / हीनाधिमुत्तिका सत्ता हीनाधि. मुत्तिकेहि सद्धि'कल्याणाधिमुत्तिका सत्ता कल्याणाधिमुत्तिकेहि सद्धि संसन्दन्ति समेन्ति / S. II. p. 154. 3 Cf. इध तथागतो अयं मग्गो अयं पटिपदा निरयगामिनी ति पजानाति, "तिरच्छानगामिनी ति पित्तिविसयगामिनी ति" मनुस्सलोकगामिनी ति "देवलोकगामिनी ति.. निब्बानगामिनीति पजानाति""इदं सब्बत्थगामिनि पटिपदं यथाभूतं जाणं / Vbh. p. 339. Also cf. प्रतिपरसु इति विस्तरः / भव्योऽत्र प्रतिपदो नरकादिगामिन्यः। नरक. गामिनी प्रतिपत् यावद् देवगामिनी / निरोधगामिनी च। Saks. p. 643. . 4 See Aaa p. 20. 5 मार्गो हि प्रतिपदुच्यते / तेन हि विसंयोगः प्राप्यते / निरोधस्तु कथम् ? स चापि प्रतिपत् / प्रतिपद्यते तं इति कृत्वा। प्रतिपत्फलं वा प्रतिपदित्युच्यते। अत एवाह / यदि सफला प्रतिपद् गृह्यत इति / हेतुहि सर्वत्र गामिनीप्रतिपदिहेष्यते / तथा हि व्याचक्षते .. Sakv. p. 644.