Abhidharmadipa with Vibhasaprabha Vrutti

SR No.: 004384
Original Sutra Author: N/A
Author: P S Jaini
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Publication Year: 1977
Total Pages: 660
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 393

234 अभिधर्मदीपे [272. सत्पथबुद्धया भ्रान्त इति सम्यक्स्वमार्गदर्शणा (ना)त्यहीयते / इति सिद्धं द्विदर्शण(न)हेयः शोलव्रतपरामर्शः / [272] सत्कायदृष्टयवच्छेदो धर्ममात्रेक्षणाद्यतः / दुःखाभिसमये तच्च तदृग्धेयव सोऽप्यतः // यदा खल्वस्य धर्मेषु धर्ममात्रबुद्धिरुत्पन्ना भवत्यनिस्याः, दुःखाः, "शून्याः, अनात्मानश्च धर्मा इति तदेव सत्कायदृष्टयवच्छेदो भवति, तत्प्रवर्तिता चान्तहिदृष्टिः, तत्रोपात्तस्या अपि समुद्घात इति / तत्र धर्मदर्श [न] मनित्याधन्यतमाकारं यस्माद्दुःखाभिसमयमात्राद्भवत्यत एतद् दृष्टिद्वयं दु खदर्शनहेयमेवेति सिद्धम् / / ___अथ य एते चत्वारो विपर्यासा:-"अनित्ये नित्यम्"२ एव मादयस्ते किं स्वभावाः ? तदारभ्यते[273] द्वयं दृष्टिपरामर्शादेक: सत्कायदृष्टितः / अन्तर्महाधमन्यस्तु विपर्यासः प्रकल्प्यते / / 3 तत्र त वत्। दृष्टिपरामत्सुखशुचिविपर्यासौ प्रकल्प्य(ल्प्ये)ते / सत्कायदृष्टेरात्मदृष्टिविपर्यासः, अन्तहिदृष्ट यर्धा[त्] नित्यविपर्यासः प्रकल्प्यत 1cf सत्कायवृष्टिर्युःखसत्यहेया पञ्चस्कन्धेष्वात्मविकल्पनात् / शाश्वतोच्छेदसंज्ञा दुःखसत्यहेया प्रत्युत्पन्न पञ्चस्कन्धालम्बनत्वात् / मिथ्यादृष्टि१ःखसत्यदुःखदर्शनहेया। एवं समुदयनिरोधमार्गसत्यसमुदयनिरोधमार्गदर्शनहेयो दृष्टिपरामर्शः। दुःखसत्ये चेत् सुखशुच्यादिविकल्पना दुःखदर्शनहेया। एवं समुदयनिरोधमार्गसत्येष सुखशुच्यादिविकल्पना चेत् समुदयनिरोधमार्गदर्शनहेया। शीलव्रतपरामर्शः प्रमार्गे निर्वाणपर्येषरणं आहेतो हेतुदर्शनम् / शीलव्रतपरामर्शो दुःखदर्शनमार्गदर्शनहेयः। Aan. p. 128. ' Also cf. शीलवतपरामर्शसंयोजनं द्विविधं / दुःखदर्शनहेयं वा मार्गदर्शनहेयं वा। jps. p. 75. ___ 2 Cf. चत्तारो'मे भिक्खवे सञआविपल्लासा चित्तविपल्लासा विठिविपल्लासा। कतमे चत्तारो? अनिच्चे भिक्खवे निच्चं तिदुक्खे भिक्खवे सुखं ति"अनत्तनि भिक्खवे अत्ताति "असुभे भिक्खवे सुभं ति...| Ang. II. p. 52. _See Yogashtra, II. 5; Siksha. p. 198 and Aam. p. 128. The jps. enumerates the following drishtis:- अनित्ये नित्यदृष्टिः, नित्येऽनित्यदृष्टिः, दुःखे सुखदृष्टिः, सुखे दुःखदृष्टिः, अशुचौ शुचिदृष्टिः, शुचावशुचिदृष्टिः, अनात्मन्यात्मदृष्टिः, अहेती हेतुदृष्टिः, हेतावहेतु दृष्टिः भावेऽभावदृष्टिः, अभावे भावदृष्टिः / Jps. pp. 7-9 3 Cf. दृष्टित्रयाद्विपर्यासचतुष्कं विपरीततः। Ak. v. 9 ab. See Siksha, p. 198.