Abhidharmadipa with Vibhasaprabha Vrutti

SR No.: 004384
Original Sutra Author: N/A
Author: P S Jaini
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Publication Year: 1977
Total Pages: 660
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 382

261.] 223 पञ्चमोऽध्यायः। फलजा शालिफलोत्पादनशक्तिः" इति / ' 'यत्तहि सूत्र एव क्लेशोऽनुशय उक्तः षट्पट्के ३..-"सोऽस्य भवति सुखायां वेदनायां रागानुशयः' इति ? भवतीति वचनाददोषः / नास तदे (दै)वानुशयः / कदा तहि ? यदा प्रसुप्तो भवति / / हेतौ वा फलोपचार" एषः" इति / द्रव्यान्तरभूता तद्वत् / स्मृत्युत्पादनहेतुर्द्रव्यान्तरभूतः कश्चिद्विप्रयुक्त इत्याशंक्य दृष्टान्तान्तरमुपन्यस्यति / यथा चाकुरादीनामिति विस्तरः / Saks. p. 444. 1 After this, the Akb. has the following :-शालिफलोत्पादनशक्तिरिति / यस्तु क्लेशानां बीजार्थमर्थान्तरं कल्पयति, तेन स्मृतिबीजमप्यर्थान्तरं कल्पयितव्यं जायते / -यस्त्विति वाप्सीपुत्रीयः / Saks. p. 444. 2 From यत्तहि to फलोपचार एषः, is identical with Akb v. 2 a. 3 Cf. छछक्कसुत्त / M. sutta 148. 4 Cf. सो सुखाय वेदनाय फुट्टो समानो अभिनन्दति, अभिवदति, अज्झोसाय तिट्ठति / तस्स रागानुसयो अनुसेति / M. suttd. 148. .5 तदुपचार in Akb. 6 यत्तहि सूत्र ‘एव क्लेशोऽनुशय उक्तः षट्पटके सूत्र"रागानुशयः' इति / राग एवानुशयः सुखवेदनावस्थायां हि रागः समुदाचरन्नेवमुक्तः / न तु तस्य बीजमित्यभिप्रायः / 'भवतीति वचनान्नासौ तदैवानुशय' इति / अनुशय एव रागस्यायमुक्तः / न रागः। भवतीति वचनात् / तस्यामवस्थायां उत्पद्यमानस्य रागस्यानुशयो भवतीति बीजमुत्पद्यते / न तूत्पन्नमिति / बीजप्रकृतावस्थाऽत्र. कथ्यत इत्यभिप्रायः / 'कदा तहि भवतीति ? कदाऽनुशयोस्तीत्यर्थः / 'यदा प्रसुप्तो भवति' यदोपरतो भवतीत्यर्थः / 'हेतो वा तदुपचार' इति / हेतो रागे अनुशयोपचारः। रागो हि रागानुशयस्य हेतुः / तथा हि रागजा रागोत्पादनशक्ती रागानुशय इत्युक्तमिति / तदिदमुक्तं भवति क्वचिदनुशयशब्देन बीजमुच्यते / क्वचित्पर्यवस्थानमिति / Sakv p. 444. . 7 The Kathavatthu contains various controversies on this topic :. (i) तिस्सो पि अनुसयकथा ( = अनुसया अव्याक्ता ति ? - अनुसया अहेतुका ति ?अनुसया चित्तविप्पयुत्ता ति ? ) Ko. XI. 1. (ii) असो अनुसयो ति कथा, and (iii) परियुट्टानं चित्तविप्पयुत्तं ति कथा। Ko XIV. 5-6. इदानि अनुसया अव्याकता अहेतुका चित्तविप्पयुत्ता ति तिस्सो अनुसयकथा नाम होन्ति / तत्थ यस्मा पुथुज्जनो कुसलाब्याकते चित्ते वत्तमाने सानुसयो ति वत्तब्बो। यो चस्स तस्मि ख़णे हेतु, न तेन हेतुना अनुसयो सहेतुको, न तेन चित्तेन सम्पयुत्तो, तस्मा ते अब्याकता