Abhidharmadipa with Vibhasaprabha Vrutti

SR No.: 004384
Original Sutra Author: N/A
Author: P S Jaini
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Publication Year: 1977
Total Pages: 660
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 322

198.] चतुर्थोऽध्यायः / ___कथं पुनर्विज्ञप्त्या विना तत्राविज्ञप्तिः कामावचरी कर्मपथो योक्ष्यते / ' सति हि चित्तपरिस्पन्दे महाभूततज्जकायपरिस्पन्दोऽवश्यं भावीति कर्तव्योऽत्र यत्नः / उक्तो मृषा वादः // [198] पैशुन्यं भेदकृद्वाक्य यत्खलु क्लिष्टचित्तस्य परभेदाय वचनमभ्रान्त्या तत्पैशुन्यमित्युच्यते। पारुष्यं तु यदप्रियम् / अभ्रान्त्या क्लिष्टचित्तस्य यद्वचनं तत्पारुष्यमिति / This problem is discussed in detail in Dhs A. :-वितण्डवादी पनाह'अकुसलं वचीकम्मं मनोद्वारे पि समुट्ठाती' ति / सो 'तयो संगहे आरूळसुत्तं आहराही' ति वुत्तो इदं उपोसथक्खन्धकतो सुत्तं आहरि-'यो पन भिक्खु यावततियं अनुस्सावियमाने सरमानो सन्ति आपत्ति नाविकरेय्य संपजानमुसावादस्स होती" [Vinaya, I. p. 193.] ति इदं सुत्तं आहरित्वा आह"। सो वत्तब्बो' विनयस्स द्वे मूलानि--कायो च वाचा च,... मनोद्वारे आपत्तिपञ्चापनं नाम नत्थि / अयं हेत्थ अत्थो वायं 'संपजानमुसावादी होती' : ति वुत्तोसो 'दुक्कटापत्ति होति / सा च खो न मुसावादलक्खणेन, भगवतो पन वचनेन वचीद्वारे अकिरिय-समुठाना आपत्ति होती ति वेदितब्बा। Dhs A. III. 129-131. V. Supra, p. 133, n. 3. 1 Cf. यधुभयथाऽपि न पराक्रमेत न चाविज्ञप्तिकास्त्यविज्ञप्तिः कामावचरी कथं तयोः कर्मपथः सिद्धयति ? कर्तव्योऽत्र यत्नः / Akv. IV. 75. --- कथं तयोः कर्मपथः सिद्धयतीति / कथं तयोः ऋषिभिक्ष्वोः कायवाग्भ्यामपराक्रममाणयोः प्राणातिपातो मृषावादश्च यथाक्रमं कर्मपथः सिद्धयतीति / कर्तव्योऽत्र यत्नः / वैभाषिकः कर्तव्यः समाधिरित्यर्थः। Salv p. 408. 2 Com pare this view with the following :-अत्राचार्यसङ्घभद्रः समाधिमाह / ऋषयोऽर्थत अज्ञापयितारो भवन्ति तेषां हि सत्त्वपरित्यागप्रवृत्तं पापाशयमवेत्यामनुष्यास्तदभिप्रसत्राः कायेन पराक्रमन्ते / येन तेषां ऋषीणां कर्मपथ उत्पद्यते / कथम् / परविज्ञप्त्येति / अवश्यं तथाविधस्य कायवाग्विकारा भवन्ति / अपि च शपन्ति ते तथा। तत्र चावश्यं कायवाक्चेष्टया भवितव्यम् / Ibid. 3 Cf. पैशुन्यं क्लिष्टचित्तस्य वचनं परभेदने / Ab. IV. 76ab. 4 तत्थ संकिलिट्टचित्तस्स परेसं वा भेदाय अत्तनो पियकम्यताय वा कायवचीपयोगसमुट्ठापिका चेतना पिसुणा वाचा नाम Dhs A. III. 150. 5 Cf. पारुष्यमप्रियम् / Ah. IV. 76c.