Abhidharmadipa with Vibhasaprabha Vrutti

SR No.: 004384
Original Sutra Author: N/A
Author: P S Jaini
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Publication Year: 1977
Total Pages: 660
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 266

141.1 द्वितीयोऽध्यायः / सहेतुविनाश' इति स्थााना।२ कुतः ? 'सति जन्मनि तद्भावात् / ' उक्तं हि भगवता-"अस्मिन् सतीदं भवति / यावदविद्याप्रत्ययाः संस्काराः।" सति चोत्पत्तिमति विनाशो भवति। तस्मात्सहेतुकः। यस्य पुनरहेतुकस्तस्य प्रागपि जन्मनः सोऽस्तीति जन्मैव न स्यात्, विरुद्धानामन्यतरोपपत्तेः। तयोरविरोधाद्वा तद्व्यपदेशानुपपत्तिरताद्धयं च [III. A, 4. Fol. 50 b.] 'संस्काराणामिति / / धर्मा (म)णा (ना)स्तित्वमात्रं विनाश इति चेत् / न। तदस्तित्वपूर्वकत्वात् / अस्तित्वपूर्वकं हि तन्नास्तित्वमिति तदपि सहेतुकम् / नास्ति किञ्चित्तदिति चेत् / न / अस्तित्वविरोधानुपपत्तेः / किञ्च, भावविरोधित्वे सत्यभावस्य भवतापत्तेः / . अवि[रोधि]त्वे भावनित्यत्वप्रसंगादुभयाभावे वाङ्मात्रत्वात् / का चेषा वाचो युक्तिः सति च भवति तद्विशेष्यश्चा J. For a discussion on the Nirhetuka-vinasa-vada, see Pramana-vartika (Karnagomi-tika), p. 366, Tattva-sangraha, pp. 315 ff., Hetubindu-tika, p. 141. For a criticism of the same topic, see Madhyamaka-ortti, P. 113 and Nyaya-manjari, pp. 61 and 457. 2. Cf. योऽप्याह निकायान्तरीयो "विनाशकारणं प्राप्यानित्यता विनाशयति" इति तस्य हरीतकी प्राप्य देवता विरोचयतीत्यापन्नं भवति किं पुनस्तां कल्पयित्वा। तत एवास्तु विनाशकारणाद्विनाशः, चित्तचत्तानां च क्षणिकत्वाभ्युपगमात्तदनित्यताया विनाशकारणानपेक्षत्वात् स्थित्यनित्यते कारित्रमभिन्न कालं कुर्यातामित्येकस्यैकत्र काले स्थितिविनष्टता संप्रसज्येत / कस्मात् प्रवाहं प्रत्येतानि संस्कृतलक्षणानीत्येवमेतत्सूत्रं सुनीतं भवति / Akb. II. 46. ab. योऽप्याह . निकायान्तरीय इति / प्रार्यसम्मतीयः। स घटादेर्मुद्गरादिकृतो विनाश इति मन्यते / कालान्तरावस्थायि हि तस्य रूपम् / चित्तचत्तानां च क्षणिकत्वम् / Sakb. p. 179 __This view, attributed to the Arya-Sammatiya, is shared by the Sthaviravadins See Ky XXII. 8.-इदानि खणिककथा नाम होति / तत्थ यस्मा "सब्बसङ्खतधम्मा अनिच्चा, तस्मा एकचित्तक्खणिका एव / समानाय हि अनिच्चताय एको लहुं भिज्जति, एको चिरेनाति, को एत्थ नियमो ?" ति येसं लद्धि, सेय्यथापि पुब्बसेलीयापरसेलीयानं / ते सन्धाय पुच्छा सकवादिस्स "I KA. XXII. 8. Also cf. उप्पादट्टितिभङ्गवसेन खण्णत्तयं एकचित्तक्खणं नाम / तानि पन सत्तरस चित्तक्खणानि रूपधम्मानमायु / A. Sangaho, IV. 8. 3. The Kosakara favours the Sautrantika view-नहि विना हेतुप्रत्ययसामग्रया जातिर्जनिका भवति / हेतुप्रत्ययानामेव तर्हि सामर्थ्य पश्यामः ।..सिद्धा एव तु द्रव्यभावेन जात्यादय इति वैभाषिकाः / न हि दूषकाः सन्तीत्यागमा अपास्यन्ते / तस्माद्दोषेषु प्रतिविधातव्यं सिद्धान्तश्चानुवर्तितव्यः / Akb. II. 46 cd.