Abhidharmadipa with Vibhasaprabha Vrutti

SR No.: 004384
Original Sutra Author: N/A
Author: P S Jaini
Publisher: Kashi Prasad Jayaswal Research Institute
Publication Year: 1977
Total Pages: 660
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 12 MB

Page 185

अभिधर्मदीपे विपाककारणहेत्वधीनजन्मत्वात् नैष्यन्दिकानि चक्षरादीनि पञ्च न विद्यन्ते / मृतस्य विपाकजव्यतिरिक्ततनिष्यन्दाभावात् / तत्र विपाकहेतो र्जाता विपाकजाः, मध्यपदलोपं कृत्वा गोरथवत् / ' अमूर्ता नौपचयिकाः सप्तचित्तधातवो धर्मधातुश्चामूर्ती नैष्यन्दिकविपाकजास्तु विद्यन्ते सभागविपाकहेतुवलोत्पत्तेः। विधा शेषाः रूपधात्वाद्याश्चत्वारस्त्रिप्रकारा ये कायेन्द्रियसहवर्तिण (न) स्ते विधा। बाह्याः [1. B, 6. Fol. 35a.]'ते द्विधा। ध्वनिर्द्विधा' / ' शब्दस्तु विपाकजो नास्तीत्यागमः / युक्तिरपीच्छातस्तत्प्रवृत्तेः॥ इदानोमिदमुच्यते / यश्चक्षीतुना समन्वागतः समन्व गमं प्रतिलभते चक्षुर्विज्ञानधातुनापि सः ? यो वा चक्षुर्विज्ञानर्धातुना चक्षुधातुनापि सः ? आह / नात्रैकांशः / यस्मात् [ 39 [ चक्षुस्तदुपलब्धिश्च पृथग्वा सह वाऽप्नुयात् / / 1. विपाकजौपचयिकाः पञ्चाध्यात्म विपाकजः / न शब्दोऽप्रतिघा अष्टौ नेष्यन्दिकविपाकजाः // ...फलकालप्राप्तं वा कर्म विपाक इत्युच्यते / तस्माज्जाता विपाकजाः / फलं तु विपक्तिरेवेति विपाकः / .."आहारसंस्कारस्वप्नसमाधिविशेषैरुपचिता औपचयिकाः / Akb. I. 37. 2 इच्छातः प्रवृत्तेरिति / शब्दो मे स्यादितीच्छया शब्दः प्रवर्तते / अनिच्छया न प्रवर्तते / विपाकजश्च धर्मोऽनिच्छतोऽपि प्रवर्तते / तस्मान्न विपाकजः शब्दः / Saks. p. 70. For a controversy on this see Kv. XIII. 3-garfat agt fagraifa कथा नाम होति / तत्थ 'सो तस्स कम्मस्स कतत्ता उपचितत्ता उस्सन्नत्ता विपुलत्ता ब्रह्मस्सरो होती' ति आदीनि अयोनिसो गहेत्वा सद्दो विपाको ति येसं लद्धि, सेय्यथापि महासङ्घिकानं / तेसं, कम्मसमुट्ठाना अरूपधम्माव विपाकोति नामं लभन्ति, रूपधम्मेसु पनायं वोहारो नत्थीति दस्सेतुं पुच्छा सकवादिस्स"| KvA. XIII. 3. It is interesting to note that the Frajnapti too contains a similar passage: यत्तहि प्रज्ञप्तिशास्त्रे उक्तम्-'पारुष्यविरतेः सुभावितत्वाद्ब्रह्मस्वरता महापुरुषलक्षणं मिर्वर्तते' इति ?:"Abb. I. 37 a. 3 Cf. चक्षुर्विज्ञानधात्वोः स्यात् पृथग्लाभः सहापि च / Ak. I. 38 cd.