________________ 10 अभिधर्मदीपे . [10. भावत्वात् / अन्त्ये द्वे' कृत्स्नायतने चतुःस्कन्धस्वभावत्वात्, मनोधर्मायतनाभ्याम् / धातूनामपि षड् धा[L. B, 3. Fol. 32a] तवः / तेभ्यश्चत्वारः स्प्रष्टव्यधातूनाम्, पञ्चमो रूपधातूनां, षष्ठः सप्तभि[श्चित्तधातुभिः / / 2 / / [10] अन्योन्यसंग्रहो ज्ञेयः स्कन्धादीनां यथायथम् / रूपस्कन्धस्य दशस्वायतनधातुषु रूपिषु संग्रहो वेदितव्यः। धर्मायतनधातुप्रदेशेन [त्र]याना (णा))मपि स्कन्धानां यथायोगधर्मायतनधातुभ्याम् / अन्त्यस्य तु मनआयतनस्य सप्तभिश्चित्तधातुभिरिति / / अथ कस्मादसंस्कृतं स्कन्धरसंगृहीतम् ? ब्रूमः / नाध्वस्वपतनादिभ्यो नित्यानां स्कन्धसंग्रहः // ' आदिशब्दानिष्क्रियत्वस्कन्धलक्षणवियुक्तत्वाच्चेति / / [11] धर्मस्कन्धसहस्राणामशीतेरपि संग्रहः / / ज्ञेयोऽवतरणेष्वेव तः सन्मार्गावतारणात् / / अशी तिः खल्ववतरणसहस्राणि" यविणे (ने)याः सन्मार्गमवतार्यन्ते / 1 आकाशानन्त्यायतन-विज्ञानानन्त्यायतनकृत्स्ने / 2 यत्र पृथिवीधात्वादयः षट् / तेषामाद्यानां चतुर्णां स्प्रष्टव्यधातौ संग्रहः। आकाशधातो रूपधाती, आलोकतमःस्वभावत्वात् / विज्ञानधातोः सप्तसु चित्तधातुषु संग्रहः / Saks. p. 56. In Pali tradition the apodhatu and the akasadhatu are included in the dhammadhatu. पथवीतेजो-वायोधातुयो फोटुब्बधातु येव / आपोधातु आकासधातु च धम्मधातु येव। विज्ञाणधातु चंखुविचाणादिसत्तविाणधातुसङ्केपो येव / Vm. xv. 30. 3 Cf. स्कन्धेष्वसंस्कृतं नोक्तमयोगात् क्रमः पुनः / AF. I. 22 ab. 4 Cf. धर्मस्कन्धसहस्राणि यान्यशीति जगौ मुनिः / Ab. I. 25 ab. 5 The Pali tradition has 84000 dharma-skandhas: कथं धम्मक्खन्धतो चतुरासीति धम्मक्खन्धसहस्सानी ति ? सब्बमेव हि'दं बुद्धवचनं द्वासीति बुद्धतो गण्हि द्वे सहस्सानि भिक्खुतो। .... चतुरासीति सहस्सानि ये' मे धम्मा पवत्तिनो ति // एवं परिदीपितधम्मक्खन्धवसेन चतुरासीतिसहस्सप्पभेदं होति / तत्थ एकानुसंधिकं एको धम्मक्खन्धो, विस्सज्जनं एको। अभिधम्मे एकमेकं तिकदुकभाजनं एकमेकं च चित्त