________________ त्रीन्द्रियत्वावाप्तिः चतुरिन्द्रि यत्वावाप्तिः माये ! पश्य मदीयस्य, भर्तुः सामर्थ्यमीदृशम् / त्वमुन्मार्गोपदेशेन, भात्मीयेन गर्विता // 6 // क्षुधा? १८वारके क्षिप्तस्ततो निर्गत्य मत्पतिः / निःशेष कर्षयत्येष, १९व्रणारिं वीर्ययोगतः // 7 // अन्यच्च त्यागसामर्थ्य, पश्य भर्तुर्ममेद्दशम् / यदेष रक्तसर्वस्वं, ददते हस्तधारिणे // 8 // ततोऽगृहीतसङ्केते, भद्रे ! भार्याविडम्बितः। उपहासेन तेनाहं, द्विगुणं दुःखमागतः // 9 // पुनश्च गुटिकां दत्त्वा, कृत्वा शङ्खमहोदधौ। मामेषा शाजिकैश्छिन्नं, रटन्तं वीक्ष्य तुष्यति // 10 // तदेवं पाटके तत्र, वर्तमानः स्वभार्यया / अपरापररूपेण, संख्यातीतं विडम्बितः // 11 // अन्यदा पुनर्यथेष्टचेष्टयैव प्रयुक्ता भवितव्यतया ममान्यगुटिका / नीतोऽहं तत्सामर्थ्येन द्वितीये पाटके / तत्र चाष्टकुलकोटिलक्षस्थायिनोऽसंख्येयास्त्रिकरणनामानो गृहपतयोऽधिवसन्ति / ततोऽहमपि तेषां मध्ये संपन्नखिकरणो गृहपतिः / ततश्च-यूकामत्कुणमत्कोटकुन्थुरूपविवर्तिनम् / पिपीलिकादिरूपं च, कृत्वा मां भवितव्यता // 1 // पर्यटन्तं बुभुक्षार्त, पिष्यमाणं च बालकैः / दग्धं दृष्ट्वा तथा तोषादानन्दमवगाहते // 2 // तदेवं पाटके तत्र, गुटिकादानपूर्वकम् / असंख्यवाराः पापोऽहं, कारितो नैकरूपताम् // 3 // अथान्यदा पुनर्दत्ता, गुटिका मम हेलया। तृतीये पाटके नीतस्तयैवोचितहेलया // 4 // कोटिलक्षकुलानां च, वसन्ति नव तत्र ये। असंख्यास्तेषु विद्यन्ते, चतुरक्षाः कुटुम्बिनः // 5 // ततोऽहमपि संजातश्चतुरक्षः कुटुम्बिकः / पतङ्गमक्षिकादंशवृश्चिकाकारधारकः // 6 // सोढानि तत्र दुःखानि, नानाकाराणि तिष्ठता / निर्विवेकजनादिभ्यो, मर्दनादिविधानतः // 7 // जीणे जीणे पुनर्दत्त्वा, गुटिकामपरापराम् / असंख्यरूपैस्तत्रापि, पाटके नाटितस्तथा // 8 // भूयो भूयश्च तेष्वेव, पाटकेषु विवर्त्तनम् / संख्यातीतानि वर्षाणां, सहस्राणि विधापितः // 9 // एवंच स्थिते-कचित्पर्याप्तरूपेण, तथाऽपर्याप्तरूपकः। तेषु त्रिष्वपि पत्न्याऽहं, पाटकेषु विनाटितः॥१०॥ अथान्यदा प्रहृष्टेन, चेतसा भवितव्यता / ज्ञात्वा तदुचितं कालं, ततश्चेदमभाषत // 11 // आर्यपुत्र ! भवन्तं किं, नयामि नगरान्तरम् ? विकलाक्षनिवासेऽत्र, नगरे नास्ति ते धृतिः // 12 // मयोक्तं देवि ! यत्तुभ्यं, रोचते तद्विधीयताम् / किमत्र बहुना ? त्वं मे प्रमाणं सर्वकर्मसु // 13 // ततो जीर्णी मम ज्ञात्वा, गुटिकामन्तवर्तिनीम् / नगरान्तरयानाय, प्रयुक्ता गुटिका तया // 14 // अथोन्मार्गोपदेशस्य, प्रतिजागरणे स्थितम् / पञ्चाक्षपशुसंस्थानं, नामास्ति नगरं परम् // 15 // तत्र सार्वत्रिपश्चाशत्कोटीलक्षप्रमाणके / वसन्ति कुलसंघाते, लोकाः पञ्चाक्षनामकाः // 16 // जलस्थलनभश्चाराः, स्पष्टचैतन्यसंयुताः / संज्ञिनस्तेऽभिधीयन्ते, गर्भजा इति वा बुधैः // 17 // ये पुनस्तत्र विद्यन्ते, स्पष्टचैतन्यवर्जिताः। असंज्ञिन इति ख्यातास्ते सम्मूर्छनजा जनाः // 18 // ततोऽहं तेषु संजातः, स्पष्टचैतन्यवर्जितः / पञ्चाक्षो नाम विख्यातो, गुटिकायाः प्रभावतः // 19 // रटन्नुच्चैर्विना कार्य, दर्दुराकारधारकः / केलिप्रियतया तत्र, भार्ययाऽहं विनाटितः // 20 // तत्र चसम्मूछेनजमध्ये-रूपैरेवमसंख्येयैर्धमयित्वा ततस्तया। विहितो गर्भजाकारधारकोऽहं महेलया // 21 // . ततश्च जलचरेषु वर्तमानः-गृहीतो धीवरैस्तत्र, बिभ्राणो मत्स्यरूपताम् / छेदपाकादिभिर्दुःखं, प्रापितोऽहं सहस्रशः // 22 // तथा चतुष्पदस्थलचरेषु वर्तमानस्यशशस्करसारङ्गरूपमाबिभ्रतो मम / व्याधैर्मित्त्वा शैरर्गात्रं, कृता नाना विकतनाः // 23 // 18. घटे 19 रुधिरं पञ्चेन्द्रियत्वावाप्तिः