________________ 112 शत्रुञ्जय-कल्पवृत्ती शम्बलं यानमध्यतः।। ततोऽतिदुःखिता लोका धान्याभावान्निरन्तरम् / पत्रादि कुट्टयित्वा चोदरं विभ्रनिजं निजम् // यत :-" तावन्मनोनिवासान्तर्निवसन्ति गुणसम्पदः / बुभुक्षा राक्षसी सेयं योवद् धावति न क्रुधा // 1 // " पञ्च नश्यन्ति पद्माक्षि ! क्षुधातस्य न संशयः / तेजो लज्जा मतिर्ज्ञानं मदनश्चापि पञ्चमः / / " जीवंति खग्गछिन्ना पव्वयपडिआवि केवि जीवंति / जीवंति उदहिपडिया बड्डु छिन्ना न जीवंति / / 1 / / जीवंति अवहपडिया भयरय पडिया पुणोवि जीवति / भूख भमाडी तओ भणिओ सव्वो वाई माइ मोरियाकुटयो बाहिरओ माणुस आणइ ठाइ / / 2 // " खादन्तः कानने तत्र पत्राणि शाखिनां जनाः / वन्यानि समयं भूरि निन्युदुःखितचेतसः / / मुद्गा निष्पावा नीरखण्डिकास्तथा। मसुररालगोधूमाकलत्थस्तुवरी तथा // श्यामाकश्च प्रियङ्गुश्च पवनालो युगन्धरी / भद्रटीशण सिद्धार्थ तिलपेजगवेधुकाः // इत्यादि वन्यधान्यानि कङ्गुकलमबर्जरी / खादं खादं सुखं तस्थुर्यानिका मनुजास्तदा / / त्रिभिर्विशेषकम् // धान्यानि शुष्कयित्वा ते जना यानानि हर्षितः / भृत्वा स्वकीयनिर्वाहं चक्रुर्धर्मपरा. यणाः // ततश्च चालयन् यान-पात्राणि वीरमो वनोत् / रत्नद्वीपे तदा गन्तुं वाञ्छति प्रतिवासरम् / / तदा गोमुखयक्षेणोत्पाटय यानानि वायुना। निन्यिरे सैन्धवद्विपे सौवर्चलाद्रिशालिनि / / यतः-एकस्य दुःखस्य न यावदन्तं, गच्छाम्यहं पारमिवार्णवस्य / तावद्वितीयं समुपस्थितं मे छिद्रेष्वना बहुलीभवन्ति / / सेन्धवैरुचकैश्चापि भृत्वा यानानि वीरमः / ययौ द्वादशमे वर्षे स्वर्णद्वीपान्तिके क्रमात् // तदानीं वीरमस्याङ्ग्रौ कर्षिते कण्टके सति / यदा रक्तं वन्नव तिष्ठति स्म मनागपि // तदाऽवग मालिमो गच्छ वीरमात्र तटे द्रुतम् / रक्षां लात्वा व्रणे देहि यथा तिष्ठति शोणितम् // गत्वाऽथ वीरमस्तत्र बन्धित्वावौ रजस्तदा / स्वर्णखण्डानि रक्षायो मध्येऽपश्यत्तमां तदा // जायते काञ्चनं धूल्याऽनयेति वीरमस्तदा / ज्ञात्वा हृष्टोsभवञ्चित्ते कस्याने तज्जगाद न / / स्थगयित्वा रजोभिस्तत् स्वर्णं वीरमो वणिग् / अभ्येत्य मालिमोपान्ते जगादेति वरस्वरम् / / ममाज्रितो वहद् रक्तं रजसाऽनेन साम्प्रतम् / स्थितं तेनामुना यानपात्राणि भ्रियतां दृढम् / / कदाचिद् गम्यते स्वीये पुरे घातांजिकास्तदा / बध्यते द्रव्यं स्थीयतेऽतः सुखं किल / / द्वार हीका नगुः कारंकारं तव वचोऽनिशं / भग्नाः स्म छुट यते नैव त्वत्पान्मिरणं विना / / वारमोऽवक् स्वकग्रामे गम्यते कुशलेन चेत् / तदा यानानि वो धूलिर्ममैव भवताद् ध्रुवम् / / ततश्च साक्षिणः कृत्वा त्यक्त्वा सौवर्चलादिकं / धूलिं क्षेप्तुं यदा लेगु यानेषु ते च यानिकाः / / पूर्वस्थगितः हेमार्थं वीरमस्तै समं वहत् / धूलिं चिक्षेपतत् स्वर्णं यानमध्ये रहोऽखिलम् / / चालितेषु ततो योन-पात्रेषु वीरमो वणिग् / दध्यौ कथं तु गम्येत स्वपुरे वार्धिवर्त्मना / / न ज्ञायते कुकुभ कस्यां दिश्यतो गम्यतेऽधुना / पुण्यमेवास्त्वतो मेऽत्र शरणं श्रीजिनक्रमौ // यत :--" धम्मो महामङ्गलमङ्गभाजां धर्मों जनन्युदलिताखिलार्तिः। धर्मः पिता पूरितचिन्तितार्थों धर्मः सुहृद्वद्धितनित्यहर्षः / / इतो मधुमतीपुर्यां तन्तु वायु कपर्दिकम् / प्रिये आडिकुहाड्यौ तु सेवते मद्यदानतः / / चपन् वस्र कपर्दी तु तन्तुवायुः पिबन् सुराम् / पत्नी द्वयशयाद् दृष्टः स्वल्पायुर्गुरुणा तदा // गुरुणोक्तं कुरु प्रत्या-ख्यानं प्रन्थिसमन्वितम् / ततो लाभो महानेव भविष्यत्यग्रतो ध्रुवम् // पोरिसि चउत्थछट्टे काउ कम्मं खवंति जं मुणिणो। ततो नारयजीवा वाससयसहस्सलक्खेहि // 1 // जे निच्चमपमत्ता गंठिं बंधंति गंठिसहियम्मि / सग्गा पवग्गसुक्खं तेहिं निबद्धं सगं ठिमि // 2 // भणिऊण नमुक्कारं निच्चं विम्हरण वज्जिया धन्ना / पारं ति गद्विसहिय गंठिं सह कम्मगंठीहिं // 3 // " गुरुणा गदिते प्रत्या-ख्याने चाङ्गीकृते सति / कपर्दिनी