________________ विभाग] कथम् नमस्कार स्वाध्याय। सार्द्ध घटीद्वयं नाडीरेकैकाऽर्कोदयाद् वहेत् / अरघट्टघटिकाभ्रान्तिन्यायो नाड्यः पुनः पुनः॥१॥ शतानि तत्र जायन्ते, निश्वासोच्छ्वासयोर्नव / ख-ख-र्षट्-कु-कैरैः (21600) संख्याऽहोरात्रसकले पुनः // 2 // षट्त्रिंशद् गुरुवर्णानां, या वेला भणितैर्भवेत् / सा वेला मरुतो नाड्याः, नाड्यां संचरतो लगेत् // 3 // प्रत्येकं पञ्चतत्त्वानि, नाड्योश्च वहमानयोः / वहत्यहर्निशान्तानि, ज्ञातव्यानि यतात्मभिः // 4 // ऊर्ध्वं वह्निरधश्चापस्तिर्यक्ष्वेव प्रभञ्जनः / क्षोणी मध्यपुटे लीनो, नभः सर्वत्र संस्थितः // 5 // वायोर्वह्निर्भुवो वारे, व्योम्नस्तत्त्वं वहेत् क्रमात् / वहत्योरुभयोर्नाड्योः, ज्ञातव्योऽयं क्रमः सदा // 6 // पृथ्व्याः पलानि पञ्चाशत्, चत्वारिंशत् तथाऽम्भसः। अग्नेस्त्रिंशत् पुनर्वायोविंशतिर्नभसो दश // 7 // - तत्त्वातत्त्वे यदायाति, नाड्यो नाडिं यदा व्रजेत् / द्वौ द्वौ पलानि तदाकाशे, एवं दशपलानि हि // 8 // प्रवाहकालसंख्येयं, पृथिव्यादिक्रमेण तु / गन्धो रसश्च रूपं च, स्पर्शः शब्दः क्रमादमी // 9 // ताभ्यां भू-जलाभ्यां स्याच्चान्ते कर्मफलोन्नतिः / दीक्षास्थिरादिके कृत्ये, तेजो-वायुवरैः शुभम् // 10 // भूम्यां स्थैर्य स्वचित्तस्य, शैत्ये कामोद्भवो जले। तेजस्के कोप-संतापी, वायौ चञ्चलताऽऽत्मनः // 11 // पञ्चमे शून्यतैव स्यादथवा धर्मवासना / पीतः श्वेताऽरुणौ नील-श्यामौ भ्रविन्दुभिस्तथा // 12 // वह्निर्वहति कार्याणि, आपः स्वाश्रयते फलम् / शून्यं च वायुना विन्द्यात्, पृथिव्यां सर्वसंपदा // 13 // जीवितव्ये जये लाभे, शस्योत्पत्तौ च वर्षणे / पुत्रार्थे युद्धप्रश्ने च, गमनागमने तथा // 14 // पृथ्व्यप्तत्त्वे शुभे स्याता, वह्नि वातौ च तौ शुभौ / अर्द्धसिद्धिं स्थिरो यातु, शीघ्रमम्भसि निर्दिशेत् // 15 // मजने सुरते वादे, व्यायाम क्षुद्रकर्मणि / भोजने व्यवहारे च, नाडी स्याद दक्षिणा शुभा // 16 // विद्यारम्भे च यात्रायां, दाने शुभप्रयोजने / नगरादौ प्रवेशे च, वामा नाडी शुभावहा // 17 // समसप्तगते सूर्य, चन्द्र-जन्मक्षमागते / / सकालपौष्णे विज्ञेया, कुर्यात् तत्र विचारणा // 18 // आदौ कृत्वा दिनार्द्ध सकलदिनमथाहर्निशं तत्क्रमण, तस्मादद्वयं च त्रिदिनमथ चतुर्वासराणि क्रमेण / प्राणो नाड्या स्थितो यो वहति दिनपतेरुद्गमे सव्यहीनः, काले पौष्णे समासा भुवनरविदिशा मङ्गलं षट्चतस्रः॥ 19 //