Page Text
________________ -आचार्यविजयामृतसूरीश्वरकृतायां विद्वद्विनोदिन्यां प्रथमः सर्गः अन्वयः-तद्भटचातुरी, तुरी, रणान्तरात् , इतस्ततः, चरणात् , नृपकेतुवायुमिः, एव, त्रुटद्भिः, आहितसूत्रजालकैः, यशःपटम् , कर्तुम् , नो, शशाक, // 49 // वृत्तिः-तद्भटचातुरी-तस्य विपक्षपक्षस्य भटा योधाः वीराइति यावत्,तद्भटास्तेषां चातुरी चातुर्यम् तद्भटचातुरी भटः स्यात्पुंसि वीरे च विशेषे पामरस्य च"इति मेदिनी / तुरी-निष्पन्नवस्त्रवेष्टनदण्डः तद्भटचातुरी तुरीत्यर्थः / रणान्तरात-अन्यो रणो युद्धम् रणान्तरन्तस्मात्तथा “मयूरव्यंसकेत्यादयः" 3 / 1 / 116 // इत्यनेन समासः / इतस्तत:-यत्र तत्र,अस्मात्स्थानात्तत्र तस्माच्च स्थानादत्रेत्येव रीत्येति भावः / चरणात्-चलनाव गमना'दतियावत् / नृपकेतुवायुभिः-नृपस्य श्रीविस्वसेनस्य केतवः पताकाः नृपकेतवस्तेषां बायब: समीरणा नृपकेतुवायवस्तैस्तथा / "केतुर्ना रुक्पताकाविग्रहोत्पातेषु लक्ष्मणि" इति मेदिनी / एवअवधारणार्थकमव्ययम् / त्रुटद्भिः-खण्डितैः, भङ्गमाप्नुवद्भिरि ति यावत् / आहितसूत्रजालको-सूत्राणां तन्तूनां जालकानि समुदयाः सूत्रजालकानि आहितानि स्थापितानि च तानि सूत्रजालकानि आहितसूत्रजालकानि पक्षे प्रतिपक्षाणामायोजितयुद्धार्थोपायकदम्बकानीति यावद तैस्तथा / यशःपटम्-यशो विजयाऽऽख्यकीतिरेव पटो वस्त्रम् यशः पटस्तन्तथा / कर्तुम्-विधातुम् विजयलक्ष्मीमासादितुमिति यावत् / नो-नहि / शशाक-अशकत् , शक्तोऽभूदिति यावत् / “अंशुकं वनमम्बरम् / पटः प्रीतः" 3 / 331 / / "अमावे त्वननो नहि', 6 / 175 // // 49 // प्रतीपभूपैरिव किं ततो भिया, विरुद्धताऽन्येविषयैन्यषेध्यत / तदर्तवोऽन्योन्यगुणानुगुण्यतः, सुखाय भूभृद्विषये बभूविरे // 50 // अन्वयः-प्रतीपभूपैः, इव, अन्यः, विषयः, ततः, भिया, विरुद्धता, न्यषेध्यत, किम् ? तदा, ऋतवः, अन्योन्यगुणानुगुण्यतः, सुखाय, बभूविरे, // 50 // वृत्तिः-प्रतीपभूपैः-पतीपाः प्रतिकूलाश्च ते भूपा मेदिनीपतयः प्रतीपभूपास्तैस्तथा / इव-तुल्यैः / अन्यैः-अपरैः / विषयः-विसिन्वन्ति बध्नन्ति विषयाः स्पर्शादय इन्द्रियार्था इति यावद तैस्तथा / "स्पर्शादयस्त्विन्द्रियार्था विषया गोचरा अपि" 6 / 20 // इत्यभिधानचिन्तामणिः / अपीतिशेषः / विरुद्धता-विरुद्धस्य विपरीतस्य भावो विरुद्धता, विरुद्धधर्मत्वमिति यावत् / न्यषेध्यत-न्यवार्यत, निवारिता इति यावत् / तदा-श्रीविश्वसेनस्य राज्यकाले, प्रजा शासति विश्वसेने इति वा / ऋतव:-वसन्तप्रमुखा षड्ऋतवः / "द्वौ द्वौ मार्गादिकावृतुः' 2 / 69 // इत्यभिधानचिन्तामणिः / अन्योन्यगुणानुगुण्यत:-अन्योन्यस्य परस्परस्य गुणा धर्माः पुष्पविकासकामोद्दीपकत्वादयोऽन्योन्यगुणास्तेषामानुगुण्यमानुकूल्यम् अन्योन्यगुणानुगुण्यम् तस्मात्तथा / मुखाय-शर्मणे, सौख्यायेति यावत् / 'अथो शर्म निवृत्तिः / सातं सौख्यं सुखम्' 6 / 6 / /
| SR No. | 004339 |
| Book Title | Shantinath Charitram |
| Original Sutra Author | Amrutsuri |
| Author | Abhaydevsuri |
| Publisher | Jain Sahitya Vardhak Sabha |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 388 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 8 MB |