Page Text
________________ टिप्पणपञ्जिकाकुसुमोदगमादिटोकात्रयोपेतम् प्रशस्तपादभाष्यम् कथम् ? प्रतिपिण्डं सामान्यापेक्षं प्रबन्धेन ज्ञानोत्पत्तावभ्यासप्रत्ययजनिताच्च संस्कारादतीतज्ञानप्रबन्धप्रत्यवेक्षणाद् यदनुगतमस्ति तत्सामान्यमिति / न्यायकन्दली अभिन्नस्वभावमनेकत्र वर्तत 'इति च प्रतीतिसामर्थ्यात् समर्थनीयम् / नहि प्रमाणावगतेऽर्थे काचिदनुपपत्तिर्नाम / द्वित्वादिकमप्यभिन्नस्वभावमनेकत्र वर्तते, तस्मात् सामान्यस्य विशेषो न लभ्यते तत्राह-एकद्विबहुष्वात्मस्वरूपानुवृत्तिप्रत्ययकारणमिति / सामान्यमेकस्मिन् पिण्डे द्वयोः पिण्डयोबहुषु वा पिण्डेष्वात्मस्वरूपानुगमप्रत्ययं करोति / एकस्य पिण्डस्य द्वयो'बहूनामप्यपलम्भे गौरिति प्रत्ययस्य भावात, द्वित्वादिकं त्वेवं न भवतीति विशेषः / अनेकवृत्तित्त्वे सति यदेकद्विबहुष्वात्मस्वरूपानुगमप्रत्ययकारणं तत् सामान्यमिति लक्षणार्थः / एतदेव विवृणोति-स्वरूपाभेदेनेति / एकस्मिन् पिण्डे यत् स्वरूपं / तत्पिण्डान्तरेऽपि तस्मादभेदेनाधारेषु प्रबन्धेनानुपरमेण पूर्वपूर्वपिण्डापरित्यागेन वर्तमानं यदनुवृत्तिप्रत्ययकारणं स्वात्म' स्वरूपानुगमप्रतीतिकारणं सामान्यम् / [टि०] . इति :- स्वं स्वकीयमन्यस्माद् ब्यावर्तक रूपं स्वरूपम् / ननु निविकल्पकपृष्ठभूतः शब्दोल्लेखिज्ञानरूपो विकल्पः सङ्केतविषयो भविष्यतीस्याह नापि विकल्पः शब्दार्थ इति / जानवदशक्यसङ्केतत्वाद् इति :- यथा सविकल्पक सुप्रतिपादं दितं) तथापि प्रागुक्तं भ्रम निवारयितुमितरत्पदद्वयमुपात्तमिति भावः / अनेकवृत्तित्वे सतीति (कं. 313) . एकस्वभावे चेति शेषः / एकस्मिपिण्डे यत्स्वरूपमिति (कं. 313) उत्तरप्रतीतिविषयस्य पूर्वप्रतीतिविषयभेदप्रतिपादनमेतत् / अनुपरमेणेति (कं. 313) पूर्वप्रतीतिविषयस्योत्तरप्रतीतिविषयादर्थसिद्धोऽभेदो तेन प्रतिपाद्यत इत्येताबताऽपौनरुक्त्यं परस्य प्रश्न इति प्रमाणविषय इति भावः / पिण्ड पिण्डं प्रतीति (कं. 313) अनेकेषु पिण्डेष्वित्यर्थः / 'सामान्यापेक्षयेति. (कं. 313) जात्याद्यवलक्षण्येनानेकेषु ज्ञानेषत्पद्यमानेषु सस्वित्यर्थः / ततश्चाषं समुदायार्थ :यद्यनेकेषु पिण्डेष्वेवमनुवृत्तं किञ्चिन्न स्यादनुवृत्तप्रत्य[या ? ]र्थसत्तासमर्थनादिकमुद्दशै विसृत[म्] (?) / 1 इति-जे.१, जे. 3 / 2 एकद्विबहष्विति-कं. 1, कं. 2 / 3 बहूनां वोपलम्भे सति-कं. 1, क. 2 / ४'पिण्डान्तरेऽपि-जे.१, जे. 2, जे. 3 / 5 सद-कं. 1, कं. 2, यदनुगत-जे. 2 6 स्वरूपा-कं. 1, कं. 2 / 7 सूतः - अ,ब। 8 सामान्यापेक्षमिति-कं.२।
| SR No. | 004336 |
| Book Title | Nyayakandali |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | J S Jetly, Vasant G Parikh |
| Publisher | Oriental Research Institute Vadodra |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 748 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 16 MB |