Nyayakumudchandra Part 2

SR No.: 004327
Original Sutra Author: N/A
Author: Mahendramuni
Publisher: Manikchand Digambar Jain Granthamala Samiti
Publication Year: 1941
Total Pages: 634
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 15 MB

Page 100

581 590 78 न्यायकुमुदचन्द्रस्य स्यात्, शब्द एव भावना वा ? ५८०-पाटिल प्रेषादिविशेषनिरपेक्षस्य प्रवर्तनासामान्यअचेतने च शब्दे प्रयोजनानुसन्धानाभावान्न स्यापि विधित्वमनुपपन्नम् ; विशेषनिरप्रेरकत्वम् पेक्षस्य सामान्यस्यासंभवात् 588 शब्दभावनायाः सद्भावे किं लिङादिश्रवणा- फलस्यापि प्रवर्तकत्वमनुपपन्नम्। अथितां नन्तरभाविनी प्रवृत्तिः प्रमाणं किं वा विना फलमात्रस्य अप्रवर्तकत्वात् 589 शब्द एव ? | नियतकर्मसाध्यतायाः फलसमवेतायाः प्रवृत्तिशब्दः स्वव्यापार विधिज्ञानसव्यपेक्षो जनयति हेतुत्वदर्शनात् फलस्य प्रवर्तकत्वे कि अनपेक्षो वा ? ___581 तत्साध्यता फलस्य स्वरूपम्, शक्तिभेदो यदि शब्दः स्वव्यापारं करोत्यभिधत्ते च; तदा वा स्यात् ? उत्पाद्य पश्चात्तमभिधत्ते, युगपद्वोत्पाद- फलं विद्यमानं सत पुरुष प्रेरयति अविद्ययति अभिधत्ते च? 581 मानं वा ? (प्रभाकरस्य नियोगवादिनः पूर्वपक्षः ) फलं सत्तामात्रेण प्रवृत्तिहेतुः साध्यताविनियोग एव प्रवृत्तिहेतुत्वाद्विधि: 582 शिष्टं वा? शुद्ध कार्य नियोगः 583 | फलाभिलाषस्य च बालकप्रवृत्त्यादिषु अव्याप्रेरणव नियोगः 583 पकत्वान्न प्रवर्तकत्वम् प्रेरणासहितं कार्य नियोगः 583 कर्मणस्तु विधिविषयतया विधिस्वभावताऽकार्यसहिता प्रेरणा नियोगः 583 नुपपन्ना कार्यस्यैव उपचारत: प्रवर्तकत्वम् 584 उत्पन्नं कर्म आत्मसिद्धयर्थं पुरुष प्रवयर्तति कार्यप्रेरणयोः सम्बन्धो नियोगः 584 अनुत्पन्नं वा? 592 कार्यप्रेरणासमदायो नियोगः | अप्राप्तक्रियासम्बन्धप्रतिपत्तिरपि न अभियन्त्रारूढो नियोगः लाषमन्तरेण प्रवर्तिका . 59 पण अपातका भोग्यरूपो नियोगः श्रेयःसाधनतायाः विधिशब्दवाक्यतयाऽप्रपुरुष एव नियोगः 584 सिद्धेः न तस्याः विधित्वम् , 593 ( उत्तरपक्षः ) नियोज्यप्रेरणानिरपेक्षस्य कस्येयं श्रेयःसाधनता-भावनायाः,धात्वर्थस्य वा? 593 कार्यस्य नियोगरूपतोपगम्यते तत्सापे- उपदेशस्य विधित्वे ठकशास्त्रोपदेशस्यापि क्षस्य वा ? 585 विधित्वं स्यात् प्रेरणादिनियोगवादानां प्रतिविधानम् वेदस्यापौरुषेयत्वात् तत्र उपदेशस्य संभावनैव कि नियङक्ते इति नियोगः, किं वा नियुक्तिः . नास्ति 594 नियुज्यतेऽनेनेति वा नियोगः स्यात् ? | कर्त्तव्यताप्रतिपत्तिरपि कि निविशिष्टा प्रवृत्तिनियोगः शब्दव्यापाररूपः, पुरुषव्यापाररूपः, हेतुः श्रेयःसाधनताविशिष्टा वा ? 595 उभयरूपः, अनुभयरूपो वा? 586 | प्रतिभास्वरूपस्य च असिद्धत्वान्न तस्याः अनुभयपक्षे विषयस्वभाव: फलस्वभावः विधिरूपता 596 निःस्वभावो वा स्यात् ? 586 / प्रतिभासमानाकारनिर्णयरूपतामात्रस्य प्रतियागादिविषयः किं नियोक्तृवाक्यकालेऽस्ति भात्वे सविकल्पकज्ञानस्य प्रतिभात्वप्रसङ्गः न वा? स्यात् नियोगः प्रवर्तकस्वभाव:अप्रवर्तकस्वभावो वा? 587 | साधनविशेषे क्रियाविशेषस्फुरणञ्च कि पूर्वाप्रेषणाध्येषणाभ्यनुज्ञालक्षणस्य पुरुषधर्म हितसंस्कारवशात्, प्रत्यक्षादिप्रमाणव्यास्यापि विधित्वमनुपपन्नम् ; अपौरुषेये वेदे पारानुसारतः, चोदनातः, श्वो मे भ्राता पुरुषधर्माणां प्रेषणादीनामसंभवात् . 588 | गन्तेत्यादिवत् मनोमात्रतो वा स्यात् ? . 596 प्रेषणाध्येषणाभ्यनुज्ञालक्षणानि 588 भक्तिहिं उत्पन्ना सती प्रवृतिनिमित्तम्, उत्प 584 584 584 |