________________ 31. 13] हरिवंशे [ 1.41 प्रादुर्भावांश्च वक्ष्यामि पुण्यान्देवगुणैर्युतान् // 13 उपाकर्मोष्ठरुचकः प्रवावर्तभूषणः / सुप्त्वा युगसहस्रं स प्रादुर्भवति कार्यवान् / छायापत्नीसहायो वै मणिशृङ्ग इवोच्छ्रितः॥२७ पूर्णे युगसहस्रे तु देवदेवो जगत्पतिः // 14 महीं सागरपर्यन्तां सशैलवनकाननाम् / ब्रह्मा च कपिलश्चैव परमेष्ठी तथैव च / एकार्णवजले भ्रष्टामेकार्णवगतिः प्रभुः // 28 देवाः सप्तर्षयश्चैव त्र्यम्बकश्च महायशाः / / 15 दंष्ट्रया यः समुद्धृत्य लोकानां हितकाम्यया / सनत्कुमारश्च महानुभावो सहस्रशीर्षो देवादिश्चकार जगतीं पुनः // 29 मनुर्महात्मा भगवान्प्रजाकरः / एवं यज्ञवराहेण भूत्वा भूतहितार्थिना। पुराणदेवोऽथ पुराणि चक्रे उद्धृता प्रथिवी देवी सागराम्बुधरा पुरा // 30 प्रदीप्तवैश्वानरतुल्यतेजाः // 16 . वाराह एष कथितो नारसिंहमतः शृणु / येन चार्णवमध्यस्थौ नष्टे स्थावरजंगमे / यत्र भूत्वा मृगेन्द्रेण हिरण्यकशिपुर्हतः / / 31 नष्टे देवासुरनरे प्रनष्टोरगराक्षसे // 17 पुरा कृतयुगे राजन्सुरारिर्वलदर्पितः। .. योद्धकामौ सुदुर्धर्षों दानवौ मधुकैटभौ / दैत्यानामादिपुरुषश्चकार तप उत्तमम् // 32 हतौ प्रभवता तेन तयोर्दत्त्वामितं वरम् // 18 दश वर्षसहस्राणि शतानि दश पश्च च। पुरा कमलनाभस्य स्वपतः सागराम्भसि / जलोपवासस्तस्यासीत्स्थानमौनदृढव्रतः // 13 पुष्करे यत्र संभूता देवाः सर्षिगणाः पुरा // 19 ततः शमदमाभ्यां च ब्रह्मचर्येण चानघ / एष पौष्करको नाम प्रादुर्भावः प्रकीर्तितः। ब्रह्मा प्रीतमनास्तस्य तपसा नियमेन च // 34 पुराणं कथ्यते यत्र वेदश्रुतिसमाहितम् // 20 तं वै स्वयंभूर्भगवन्स्वयमागम्य भूपते / वाराहस्तु श्रुतिसुखः प्रादुर्भावो महात्मनः / विमानेनार्कवर्णेन हंसयुक्तेन भास्वता // 35 यत्र विष्णुः सुरश्रेष्ठो वाराई रूपमास्थितः // 21 आदित्यैर्वसुभिः साध्यैर्मरुद्भिर्दैवतैः सह / वेदपादो यूपदंष्ट्रः क्रतुदन्तश्चितीमुखः / रुद्धैर्विश्वसहायैश्च यक्षराक्षसकिनरैः / / 36 अग्निजिह्वो दर्भलोमा ब्रह्मशीर्षो महातपाः / / 22 दिशाभिर्विदिशाभिश्च नदीभिः सागरैस्तथा / अहोरात्रेक्षणो दिव्यो वेदाङ्गश्रुतिभूषणः / नक्षत्रैश्च मुहूर्तेश्च खेचरैश्च महाग्रहैः // 37 आज्यनासः सुवस्तुण्डः सामघोषस्वनो महान् // देवर्षिभिस्तपोवृद्धः सिद्धैः सप्तर्षिभिस्तथा / धर्मसत्यमयः श्रीमान्क्रमविक्रमसत्कृतः / राजर्षिमिः पुण्यतमैर्गन्धर्वैरप्सरोगगणैः // 38 प्रायश्चित्तनखो धीरः पशुजानुर्महावृषः // 24 चराचरगुरुः श्रीमान्वृतः सर्वैः सुरैस्तथा / उद्गात्रानो होमलिङ्गः फलबीजमहौषधिः / ब्रह्मा ब्रह्मविदां श्रेष्ठो दैत्यं वचनमब्रवीत् // 39 वाय्वन्तरात्मा मनस्फिग्विकृतः सोमशोणितः // 25 प्रीतोऽस्मि तव भक्तस्य तपसानेन सुव्रत / वेदिस्कन्धो हविर्गन्धो हव्यकव्यातिवेगवान् / / वरं वरय भद्रं ते यथेष्टं काममानुहि // 40 प्राग्वंशकायो द्युतिमान्नानादीक्षाभिराचितः / / 26 हिरण्यकशिपुरुवाच / दक्षिणाहृदयो योगी महासत्रमयो महान् / | न देवासुरगन्धर्वा न यक्षोरगराक्षसाः / -60 -