________________ 8. 8] हरिवंशे [8: 33 मायामयी तु सा संज्ञा तस्याश्छाया समुत्थिता // भृशं शापभयोद्विनः संज्ञावाक्यैर्विवेजितः / प्राञ्जलिः प्रणता भूत्वा छाया संज्ञां नरेश्वर / शापो निवर्तेदिति च प्रोवाच पितरं तदा // 21 उवाच किं मया कार्यं कथयस्व शुचिस्मिते / मात्रा स्नेहेन सर्वेषु वर्तितव्यं सुतेषु वै / स्थितास्मि तव निर्देशे शाधि मां वरवर्णिनि // 9 सेयमस्मानपाहाय यवीयांसं बुभूषति // 22 संज्ञोवाच / तस्या मयोद्यतः पादो न तु देहे निपातितः / अहं यास्यामि भद्रं ते स्वमेव भवनं पितुः / बाल्याद्वा यदि वा मोहात्तद्भवान्क्षन्तुमर्हति // 23 त्वयेह भवने मह्यं वस्तव्यं निर्विशङ्कया // 10 / शप्तोऽहमस्मि लोकेश जनन्या तपतां वर / इमौ च बालकौ मह्यं कन्या चेयं सुमध्यमा / तव प्रसादाचरणो न पतेन्मम गोपते // 24 / संभाव्यास्ते न चाख्येयमिदं भगवते त्वया // 11 विवस्वानुवाच / सवर्णोवाच / असंशयं पुत्र महद्भविष्यत्यत्र कारणम् / आ कचग्रहणादेवि आ शापान्नैव कर्हिचित् / / येन त्वामाविशत्क्रोधो धर्मज्ञं सत्यवादिनम् // 25 आख्यास्यामि मतं तुभ्यं गच्छ देवि यथासुखम् // न शक्यमेतन्मिथ्या तु कर्तुं मातृवचस्तव / समाधाय सवर्णा तु तथेत्युक्ता तया च सा।। कृमयो मांसमादाय यास्यन्ति तु महीतले // 26 त्वष्टुः समीपमगमवीडितेव मनस्विनी // 13 कृतमेवं वचस्तथ्यं मातुस्तव भविष्यति / पितुः समीपगा सा तु पित्रा निर्भसिता शुभा। शापस्य परिहारेण त्वं च त्रातो भविष्यसि // 27 भर्तुः समीपं गच्छेति नियुक्ता च पुनः पुनः / / 14 आदित्यश्चाप्रवीत्संज्ञां किमर्थं तनयेषु वै। अगच्छदडवा भूत्वाच्छाद्य रूपमनिन्दिता। तुल्येष्वभ्यधिकः स्नेहः क्रियतेऽपि पुनः पुनः / कुरूनथोत्तरान्गत्वा तृणान्येव चचार सा // 15 सा तत्परिहरन्ती स्म नाचचक्षे विवस्वतः // 28 द्वितीयायां तु संज्ञायां संज्ञेयमिति चिन्तयन् / तां शप्तकामो भगवान्नाशाय कुरुनन्दन / आदित्यो जनयायास पुत्रमात्मसमं तदा // 16 ततः सर्व यथावृत्तमाचचक्षे विवस्वतः / पूर्वजस्य मनोस्तात सदृशोऽयमिति प्रभुः / विवस्वानथ तच्छ्रुत्वा क्रुद्धस्त्वष्टारमभ्यगात् / / 29 मनुरेवाभवन्नाम्ना सावर्ण इति चोच्यते // 17 त्वष्टा तु तं यथान्यायमर्चयित्वा विभावसुम् / संज्ञा तु पार्थिवी तात स्वस्य पुत्रस्य वै तदा। निर्दग्धुकामं रोषेण सान्त्वयामास वै तदा // 30 चकाराभ्यधिकं स्नेहं न तथा पूर्वजेषु वै // 18 त्वष्टोवाच / मनुस्तस्याः क्षमत्तत्तु यमस्तस्या न चक्षमे / तवातितेजसाविष्टमिदं रूपं न शोभते / तां वै रोषाच्च बाल्याच भाविनोऽर्थस्य वा बलात् / असहन्ती स्म तत्संज्ञा वने चरति शावलम् // 31 पदा संतर्जयामास संज्ञां वैवस्वतो यमः // 19 द्रष्टा हि तां भवानय स्वां भायां शुभचारिणीम् / . तं शशाप ततः क्रोधात्सवर्णा जननी तदा। श्लाघ्यां योगबलोपेतां योगमास्थाय गोपते // 32 चरणः पततामेष तवेति भृशदुःखिता / / 20 अनुकूलं तु ते देव यदि स्यान्मम तन्मतम् / यमस्तु तत्पितुः सर्व प्राञ्जलिः प्रत्यवेदयत् / / रूपं निर्वतयाम्यद्य तव कान्तमरिंदम / / 33 - 18 ---