________________ 5. 34 ] हरिवंशपर्व [ 6.8 तावूचुर्ऋषयः सर्वे स्तूयतामेष पार्थिवः / न मामईसि हन्तुं वै श्रेयश्चेत्त्वं चिकीर्षसि / कमैतदनुरूपं वां पात्रं चायं नराधिपः // 34 प्रजानां पृथिवीपाल शृणु चेदं वचो मम // 49 तावूचतुस्तदा सांस्तानृषीन्सूतमागधौ। उपायतः समारब्धाः सर्वे सिध्यन्त्युपक्रमाः। भावां देवानृषींश्चैव प्रीणयावः स्वकर्मभिः // 35 उपायं पश्य येन त्वं धारयेथाः प्रजा नृप / 50 न चास्य विद्वो वै कर्म न तथा लक्षणं यशः। हत्वापि मां न शक्तस्त्वं प्रजाना पोषणे नृप / स्तोत्रं येनास्य कुर्याव राज्ञस्तेजस्विनो द्विजाः // अन्नभूता भविष्यामि यच्छ कोपं महाद्युते // 51 ऋषिभिस्ती नियुक्तौ तु भविष्यैः स्तूयतामिति / अवध्याश्च स्त्रियः प्राहुस्तिर्यग्योनिगतेष्वपि / यानि कर्माणि कृतवान्पृथुः पश्चान्महाबलः // 3. सत्त्वेषु पृथिवीपाल न धर्म त्यक्तुमर्हसि // 52 तदाप्रभृति त्रैलोक्ये स्तवेषु जनमेजय / | एवं बहविध वाक्यं श्रुत्वा राजा महामनाः / आशीर्वादाः प्रयुज्यन्ते सूत्रमागधबन्दिभिः // 38 / कोपं निगृह्य धर्मात्मा वसुधामिदमब्रवीत् // 53 तयोः स्तवान्ते सप्रीतः प्रथः प्रादात्प्रजेश्वरः / इति श्रीहरिवंशे पञ्चमोऽध्यायः // 5 // अनूपदेशं सूताय मगधं मागधाय च // 39 तं दृष्ट्वा परमप्रीताः प्रजाः प्राहुमहर्षयः / पृथुरुवाच / वृत्तीनामेष वो दाता भविष्यति जनेश्वरः // 40 एकस्यार्थाय यो हन्यादात्मनो वा परस्य वा। ततो वैन्यं महाराज प्रजाः समभिदुद्रुवुः। बहून्वै प्राणिनो लोके भवेत्तस्येह पातकम् // 1 त्वं नो वृत्तिं विधत्स्वेति महर्षिवचनात्तदा // 41 सुखमेधन्ति बहवो यस्मिंस्तु निहते शुभे / सोऽभिद्रुतः प्रजाभिस्तु प्रजाहितचिकीर्षया / तस्मिन्हते नास्ति भद्रे पातकं नोपपातकम् // 2 धनुर्गृह्य पृषत्कांश्च पृथिवीन दयदली // 42 सोऽहं प्रजानिमित्तं त्वां हनिष्यामि वसुंधरे / ततो वैन्यभयत्रस्ता गौर्भूत्वा प्राद्रवन्मही। .. यदि मे वचनं नाद्य करिष्यसि जगद्धितम् // 3 तां पृथुर्धमुरादाय द्रवन्तीमन्वधावत // 43 त्वां निहत्याद्य बाणेन मच्छासनपराङ्मखीम् / सा लोकान्ब्रह्मलोकादीन्गत्वा वैन्यभयात्तदा / आत्मानं प्रथयित्वाहं प्रजा धारयिता स्वयम् // 4 प्रददर्शाप्रतो वैन्यं प्रगृहीतशरासनम् // 44 सा त्वं शासनमास्थाय मम धर्मभृतां वरे / ज्वलद्भिर्निशितैर्बाणैर्दीप्ततेजसमच्युतम् / संजीवय प्रजाः सर्वाः समर्था ह्यसि धारणे // 5 महायोगं महात्मानं दुर्धर्षममरैरपि // 45 दुहितृत्वं च मे गच्छ तत एनमहं शरम् / अलभन्ती तु सा त्राणं वैन्यमेवान्वपद्यत / नियच्छेयं त्वद्वधार्थमुद्यतं घोरदर्शनम् // 6 कृताञ्जलिपुटा भूत्वा पूज्या लोकैत्रिभिः सदा // उवाच वैन्यं नाधर्म स्त्रीवधे परिपश्यसि / वसुंधरोवाच / कथं धारयिता चासि प्रजा राजन्विना मया // 47 सर्वमेतदहं वीर विधास्यामि न संशयः / मयि लोकाः स्थिता राजन्मयेदं धार्यते जगत् / / वत्सं तु मम तं पश्य क्षरेयं येन वत्सला // 7 मत्कृते न विनश्येयुः प्रजाः पार्थिव विद्धि तत्॥ | समां च कुरु सर्वत्र मा त्वं धर्मभृतां वर / -13 -